Xemnel

Хөдөлмөрийн баатар Х.Цагаанбаатар Зайсангаас олсон хөөрөг өө эзэнд нь буцааж өгчээ. Энэ талаараа тэрбээр “За манайхаан хөөрөгний эзэн хэдэн өдөр холбогдсон бөгөөд даалингаа зүсэлж хэлж зургаар баталгаажсан болохоор, Эзэнд нь Эдийг буцаан өглөө. Ах хүү тэр өглөө Зайсан өөд надаас өмнө алхсан бөгөөд хөөргөө хүнд үзүүлэхээр кармаалж явсан юм байна. Даанч үзүүлчихээд юм ярьж сууж байгаад орхиод боссон сандал дээр би сууж таарсан байдаг шүү. Баянхонгор аймгийн Баянцагаан сумын харьяат Мөнхдалайн Бат-Ирээдүй гэдэг хүн байна. Ах хөөргөө зараад тодорхой хувийг надад өгье гэхээр сайн санааны хандивт нэгдээд хэн нэгэнд тус болооорой гээд сайн сайхныг ерөөгөөд хөөргийг нь өглөө.Аварга дүүдээ баярлалаа гээд Баянхонгор аймгаар хамтдаа аялах урилга хүлээн авлаа. Сайн зүйлс бүхэн дэлгэрэх болтугай.” хэмээлээ. Хөдөлмөрийн баатар Х.Цагаанбаатар Зайсангаас олсон хөөрөг өө эзэнд нь буцааж өгчээ. Энэ талаараа тэрбээр “За манайхаан хөөрөгний эзэн хэдэн өдөр холбогдсон бөгөөд даалингаа зүсэлж хэлж зургаар баталгаажсан болохоор, Эзэнд нь Эдийг буцаан өглөө. Ах хүү тэр өглөө Зайсан өөд надаас өмнө алхсан бөгөөд хөөргөө хүнд үзүүлэхээр кармаалж явсан юм байна. Даанч үзүүлчихээд юм ярьж сууж байгаад орхиод боссон сандал дээр би сууж таарсан байдаг шүү. Баянхонгор аймгийн Баянцагаан сумын харьяат Мөнхдалайн Бат-Ирээдүй гэдэг хүн байна. Ах хөөргөө зараад тодорхой хувийг надад өгье гэхээр сайн санааны хандивт нэгдээд хэн нэгэнд тус болооорой гээд сайн сайхныг ерөөгөөд хөөргийг нь өглөө.Аварга дүүдээ баярлалаа гээд Баянхонгор аймгаар хамтдаа аялах урилга хүлээн авлаа. Сайн зүйлс бүхэн дэлгэрэх болтугай.” хэмээлээ. Хөдөлмөрийн баатар Х.Цагаанбаатар Зайсангаас олсон хөөрөг өө эзэнд нь буцааж өгчээ. Энэ талаараа тэрбээр “За манайхаан хөөрөгний эзэн хэдэн өдөр холбогдсон бөгөөд даалингаа зүсэлж хэлж зургаар баталгаажсан болохоор, Эзэнд нь Эдийг буцаан өглөө. Ах хүү тэр өглөө Зайсан өөд надаас өмнө алхсан бөгөөд хөөргөө хүнд үзүүлэхээр кармаалж явсан юм байна. Даанч үзүүлчихээд юм ярьж сууж байгаад орхиод боссон сандал дээр би сууж таарсан байдаг шүү. Баянхонгор аймгийн Баянцагаан сумын харьяат Мөнхдалайн Бат-Ирээдүй гэдэг хүн байна. Ах хөөргөө зараад тодорхой хувийг надад өгье гэхээр сайн санааны хандивт нэгдээд хэн нэгэнд тус болооорой гээд сайн сайхныг ерөөгөөд хөөргийг нь өглөө.Аварга дүүдээ баярлалаа гээд Баянхонгор аймгаар хамтдаа аялах урилга хүлээн авлаа. Сайн зүйлс бүхэн дэлгэрэх болтугай.” хэмээлээ.

Хууль зүй, дотоод хэрийн сайд Х.Нямбаатар түгжрэлийн асуудлаар байр сууриа илэрхийллээ. Тэрбээр “Түгжрэл гэдэг бол зөвхөн импортын машиныг хориглох эсвэл дугаарыг хязгаарлах байдлаар шийдэх асуудал биш. 1970-аад оны дундуур тавдугаар ерөнхий төлөвлөгөөг хийх явцад Улаанбаатар хотыг 80 гаруй мянган автомашинтай байна гэж тооцож, авто замын зураг зурагдсан. Харин өнөөдөр нийслэлд 600-615 мянган автомашин замын хөдөлгөөнд оролцож, ямар байдалтай байгааг бүгд мэдэж байгаа. Тэгэхээр түгжрэлийг бууруулахын тулд олон ажлыг цогцоор нь хийх ёстой. Нэгдүгээрт, Улаанбаатар хотоос орон нутаг руу шилжин суурьших асуудлыг төр засгийн бодлогоор дэмжиж, бүсийн нэмэгдэл олгох, аж ахуйн нэгжийн болон хүн амын орлогын албан татвараас хөнгөлж чөлөөлөх олон хөшүүргийг хэрэгжүүлэх нь чухал. Орон нутаг руу явах хандлагыг бий болгох нь зөв. НИТХ-ын нэр бүхий төлөөлөгч нар тогтоолын төсөл санаачилж байгаа талаар сонссон. Буруу талдаа жолооны хүрдтэй автомашиныг тодорхой он зааж Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөнд оролцуулахгүй байх талаар нийслэлийн иргэдийн дунд санал асуулга явуулах тогтоолын төсөл боловсруулж байгаа гэж дуулдсан. Тойрог хурдны зам, метро, LRT гээд Улаанбаатар хотоос гадагшлах нийгэм, эдийн засгийн цогцолбор арга хэмжээнүүдийг авах хүртэл импортоо хязгаарлах асуудлыг бид яах вэ гэдгийг иргэд олон нийтээс санал асууж, шийдүүлэх ёстой” гэв.

Монголын хоол зүйчдийн найрамдал холбооны гишүүн, эмчилгээний хоол зүйч С.Мөнхтуултай хоол хүнсээр хэрхэн дархлаагаа дэмжиж болох талаар ярилцлаа. -Хүний амьдралын салшгүй нэг хэсэг бол хооллолт. Одоогийн нөхцөл байдалд хүний дархлаа сайн байх нь хамгийн чухал болоод байна. Дархлаанд хооллолт хэрхэн нөлөөлдөг вэ? -Эцсийн дүндээ хүн гэдэг бодгаль биологийн амьтан шүү дээ. Бид амьтнаас ухаанаараа ялгарахаас биш яг л амьтантай адилхан. Хоол идсэнээрээ өсөж үржих, амьдрах, амьдралын эх булгаа хоол хүнснээс авч байдаг. Тэгэхээр хоолоо яг тэнцвэртэй, зөв харьцаатайгаар идэх нь бидний биеийг бүх шим тэжээлээр нь хангаж өгдөг. Зөв тэнцвэртэй хооллоно гэдэг нь зургаан шимт бодис гэж нэрлэгддэг уураг, өөх тос, нүүрс ус, амин дэм, эрдэс бодис, ус гэсэн шимт бодисыг хүнсний зургаан бүлэг буюу үр тарианы бүлэг, махны бүлэг, сүү, жимс, ногоо, өөх тосыг зохистой, тэнцвэртэй харьцаагаар идэхийг хэлнэ. Тэрнээс биш аль нэгийг нь голлож, давамгайлах биш яг л энэ зургаан шимт бодисыг зургаан хүнсний бүлгээс тэнцвэртэй авахыг хэлж байгаа юм. Ингэж авснаар өөрийн бие махбодио бүрэн тэтгэж байна гэсэн үг. -Хоолыг тэнцвэртэй, зөв харьцаатайгаар идэх нь бидний биеийг бүх шим тэжээлээр хангадаг гэлээ. Тэгэхээр зөв зохистой хооллосноор дархлаагаа дэмжиж болно гэсэн үг үү? -Тэгж хэлж болно. Бид аль нэг шимт бодисыг давамгай авч эсвэл аль нэг хүнсний бүлгийг орхигдуулах юм бол тэрнээс авах амин дэм, эрдэс бодисыг хангалттай хэмжээгээр авч чадахаа больдог. Тэгэхээр бидний дархлааны эс, өөрийгөө эрүүлжүүлэх процесс бүрэн дүүрэн нөхцөлдөж чадахгүй. Дархлааны эсийг хамгийн сайн дэмждэг таван хүчин зүйл бий. Нэгд, маш сайн унтаж амрах ёстой. Ажил амьдралынхаа хэв маягийг зохицуулаад сайхан унтаж амар. Унтаж амарсан бие маш сайн ажиллана. Хоёрт, зохистой хооллох ёстой. Гуравт, ашигтай бактеритай хүнс хэрэглэх. Дөрөвт, антиоксидант буюу С амин дэмтэй хоол түлхүү хэрэглэх. Дээрээс нь өвлийн үед аль болох чанартай халуун хоол идэх чухал. Тавд дасгал хөдөлгөөн хийж, стрессгүй, сэтгэг санаагаа тайван байлгах хэрэгтэй. -Амьдралын маш энгийн үйлдлүүд байна шүү ээ. Ашигтай бактеритай хүнс гэдгийг та дэлгэрүүлээд яриад өгөөч. Ямар ямар хүнс байдаг вэ? -Бидний дархлааны системийг дэмждэг зүйл нь биен дэх ашигтай бактери юм л даа. Ихэнх нь хүний хоол боловсруулах эрхтнүүдэд амьдардаг. Тэр бичил биетний тоо өндөр байх тусмаа бидний биеийн үйл ажиллагаа өөрөө өөрийгөө эрүүлжүүлэх, дархлааны системээ сайжруулах гэх мэт үйл ажиллагаа эрчимтэй сайн явагддаг. Ашигтай бактерийн тоо толгойг олшруулдаг хоол нь эслэг бүтээгдэхүүн юм. Энэ нь манай уламжлалт хүнс болох тараг, айраг, хоормогийг хэлдэг. Тэд нарт байгаа ашигтай бактери хүний биед ороход өөрийнх нь бактерийг дэмжээд маш олуулаа болно. Олуулаа болоод ажил хийхэд хурдтай явдаг даа. Яг үүн шиг ашигтай бактери их болвол бидний биед тустай гэсэн үг. Хамгийн сайн хүнс бол сүү цагаан идээ. Яагаад гэвэл сүү, цагаан идээнд уураг, өөх тос, нүүрс ус дээрээс нь зарим амин дэм, эрдэс бодис агуулагддаг. Хүний бие зургаан төрлийн шимт бодисыг авах ёстой гээд хэлсэн дээ. Яг энэ зургаан шимт бодисыг бүгдийг нь агуулсан хүнс байдаггүй. Харин цагаан идээ бусад хүнснээс илүү хүнд хэрэгтэй шимт бодисыг агуулдаг төгс хүнс юм. -Дан ганц унтаж амраад, ашигтай бактеритай хүнс хэрэглээд дархлаа сайн байна гэж хэлэх нь өрөөсгөл байх л даа? -Тийм нэмээд хэлэхэд С амин дэм буюу антиоксидантаар баялаг хүнсийг хэрэглэх хэрэгтэй. Тэр нь Монголчуудын хувьд бол аньс, нэрс, чацаргана. Гэхдээ бид үүнийгээ буруу хэрэглэдэг. Хандалж хэрэглэх ёстой юм. Эхлээд жимсэн дээр буцалсан ус хийнэ. Тэгээд таг тавиад хэсэг хүлээсний дараа уух ёстой. Яагаад гэвэл С витамин усанд ууршдаг. Хэрвээ жимсээ буцалгачих юм бол С витамин нь ууршаад агууламж нь бага болно. Тиймээс буцалгахгүйгээр хандалж тавиад уух юм бол С витамины агууламж өндөр байна. Хүйтний улиралд бид халуун хоол, ялангуяа шөлтэй хоол идэх хэрэгтэй. Бидний биед шингэхдээ ч гэсэн амар байна. Шөлтэй хоол идэхэд хүний бие ч гэсэн тайвширдаг. Тэрэн дээр сайхан сонгино, сармисаа нэмээд халуун хар шөл хийж уувал одоогийн нөхцөл байдалд хамгийн тохиромжтой хооллолт болно.  -Монголчууд хоол хүнсэндээ мах, гурил хамгийн ихээр хэрэглэдэг. Гэхдээ сүүлийн хүн амын хооллолтын байдал өөрчлөгдөж байгаа шүү дээ. Та уншигчдад юуг анхааруулж хэлэх вэ? -Сүүлийн гучин жил бүр их хүнсний сонголтууд орж ирсэн. Янз бүрийн үйлдвэрлэлийн хүнснүүд нэмэгдсэн. Тэрийгээ дагаад бас жимс ногоо орж ирсэн. Монголчуудын хувьд жилийн дөрвөн улиралтай, эрс тэрс уур амьсгалтай орон шүү дээ. Бид үүндээ зохицсон хоолтой байж.  Зуны цагт сүү цагаан идээгээ хэрэглээд, дундуур нь нохойн хошуу, мөөг, мангир гээд ууланд ургадаг ногоо, ургамлыг түүж иддэг байсан. Энэ бол ургамлын амтлагч гэдэг төрөлд ордог ногоо идэж байсан. Намрын цагт идшээ идээд, идшээ өвөлдөө бэлдээд, маш их хэмжээний цагаан идээгээ хурааж, нөөцөлж авна. Өвөл нь махаа иддэг. Хавар нь үүцээ задлаад, толгой шийр, хярамцагтай хоол иддэг байсан байна. Зун бол нэг их мах идэхгүй. Өвөл илч ихтэй адууны мах иддэг.  Сүүлийн үед энэ алдагдсан. Дээр үед өдөрт нэг л удаа мах иддэг байж. Одоо сүүлийн арваад жил өдөрт бараг гурван удаа мах идэж байна. Энэ нь буруу. Энэ чигээрээ энгийн нүүрс ус буюу гурил, будаагаа хэрэглээд байвал таргалалт улам л нэмэгдэнэ. Сүүлийн судалгаанаас харахад хоёр хүн тутмын нэг нь жингийн илүүдэлтэй байна. Тэгэхээр бид нар болж өгвөл ногоо идэж байх хэрэгтэй. Дотоодын ногооны хэрэгцээгээ хангаж чадахгүй байна гэж ярьдаг ч намар боломжтой л байдаг шүү дээ. Гэхдээ намар бол хангаж чаддаг. Тэр үед хүн бүр өөр өөрийнхөө боломжоор ногоогоо нөөцлөөд авах хэрэгтэй. Ногоонд эслэг гэж шимт бодис бий. Эслэг гэдэг нь эрүүл байх суурь. Ходоодны орчныг тэнцвэржүүлж байдаг, зүрх судасны өвчнөөс хамгаалдаг, гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг сайжруулж байдаг, ашигтай бактерийн тоог өсгөж байдаг. -Ярилцсанд баярлалаа.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч нь Монгол Улсын төрийн тэргүүн юм. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн дагуу Ерөнхийлөгчийг Улсын Их Хуралд суудалтай улс төрийн нам, эвслээс нэр дэвшүүлж, бүх ард түмний сонгуулиар шууд сонгодог. Ерөнхийлөгч нь Монголын ард түмний эв нэгдлийн бэлгэдэл учраас улсын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон хүн аливаа улс төрийн намын харьяаллаас татгалздаг. Анх 1924 онд Улсын бага хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга гэсэн албан тушаалыг Монголын төрийн тэргүүн болгож байжээ. Бага хурлыг татан буулгасны дараа Улсын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга, хожим нь Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга төрийн тэргүүний үүрэг гүйцэтгэдэг болсон байна. Хамгийн сүүлд 1990 онд ардчилсан хөдөлгөөн гарснаар Ерөнхийлөгч гэсэн цол /албан тушаал/-ыг бий болгосон юм. Тухайн үеийн нэрээр Монгол улсыг Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс буюу /БНМАУ/ гэдэг байсан бөгөөд Пунсалмаагийн Очирбат нь БНМАУ-ын эхний бөгөөд эцсийн, цор ганц ерөнхийлөгч юм. 1992 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдөр Үндсэн хуулийг шинэчлэн батласнаар /1992 оны Үндсэн хууль одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа бөгөөд Монгол улсын түүхэнд 4 дэх Үндсэн хууль юм/ БНМАУ гэдэг нэрийг Монгол улс болгон өөрчилсөн юм. П.Очирбат нь 1993 онд Монгол улсын анхны Ерөнхийлөгч болон дахин сонгогдсон. Түүнээс хойш Монгол улс 6дахь Ерөнхийлөгчөө сонгон ажиллуулж байгаа билээв Тэгвэл эдгээр 6 Ерөнхийлөгч нарын хэн нь илүү Монгол улсын төлөө зүтгэсэн саналаа уншигч та бичиж сэтгэгдэлээ үлдээнэ үү.

“Хөгшин гүү жороо сурна” гэгчээр охид бүсгүйчүүдийг оймс шигээ сольдог эрээр “Алтайн хүдэр”-ийн “Баян” Базараа тодроод буй. Өдгөө 50 насны босохыг алхасан тэрээр хэдхэн сарын өмнө “ард түмний мисс” Д.Ариунцэцэгийг дөрвөн хүүхэдтэй төрхөмд нь буцааж залуу дуучин Б.Аззаяатай амрагласан. Тэр байтугай тэд үрийн зулай үнэрлэсэн билээ. Тэгвэл Базар ахиад л уйдсан бололтой. Залуу амраг дуучин Б.Аззаяагаа орхиж, оронд нь нарийн бичиг хүүхнээ дагуулан гүйх болжээ.Тэрбүү хэл, бие хаа царай зүс “тэгш” нарийн бичиг хүүхэндээ 0990 УББ серийн дугаартай цагаан өнгийн Range Rover бэлэглэсэн байна. Эх сурвалжийн мэдээллээр “Базараа Сингапурын Чанги онгоцны буудал дээр нарийн бичиг хүүхэнтэйгээ халуухан алхаж яваад олны нүдэнд өртсөн байна. Базараа бантахдаа малгайгаараа нүүрээ нууж, инээдтэй байдалд орсон нь бүр ч анхаарал татаж орхисон” гэжээ. Ямартаа ч, манай улсад Базар шиг хүүхнээр баян, хүүхнүүддээ бэлэглэх машинаар баян хүн алга шив. Эх сурвалж: Guren.mn НАСНЫ ХАНИА ХЭРХЭН ЗӨВ СОНГОХ ВЭ? Интернет ертөнцөд inkskinned нэрээрээ олноо танигдсан Ракель Изабель де Альдеретте хэмээх блоггер бүсгүй бий. Эцэг нь хань ижлээ хэрхэн зөв сонгох тухай зөвлөгөө өгч байсныг өөрийн блог хуудаснаа дэлгэн тавьсан нь уншигч олны анхаарлыг ихэд татаад байгаа аж. Блоггер бүсгүй маань аавынхаа захиж хэлсэн үгнээс ихийг ухаарсан гэдэг. 1. Эр нөхөр гэдэг бол чамайг инээлгэж чаддаг хүнийг хэлнэ. Хамт байхад огт уйдамгүй, алиа хошин зантай залуутай үерхдэг бол сайн хэрэг. Гэхдээ нулимсыг чинь гартал инээлгэж чаддаг хүнтэй л амьдралаа холбодог юм шүү. Сэтгэл санаа чинь тавгүй байгааг хараад л мэддэг, уйлж байхад чинь инээлгэж чаддаг л бол түүнтэйгээ гэрлээрэй. Орчлон хорвоо төгс биш ээ. Аав нь охиноо муу муухай бүхнээс хамгаалах юм сан… Амьдралдаа чи багагүй зовлон амсана гэдгийг нуух юун. Дэргэд чинь байх тэр хүн амьдралын хүнд бэрхийн өмнө өвдөг сөхрөлгүй, нүүрэндээ инээмсэглэл тодруулан даван туулахад чинь туслах учиртай гэдгийг бүү мартаарай. Амьдрал уйтгартай … тиймээс нэг хэвийн, улиг болсон зүйлүүдийг сонирхолтой, гайхалтай болгон хувиргаж чаддаг тийм хань олж аваарай. 2. Гаран дээрх сорви эр хүний чимэг Эр хүн гаран дээрээ сорвитой бол тэрээр эсвэл өөрийгөө ч тэр хайртай бүсгүйгээ ч тэр хамгаалж чаддаг эсвэл юм юм хийчихдэг “алтан” гартай нэгэн байж таарна. Булбарай, зөөлөн гарт хүрэх нь сайхан ч гэлээ эвэршиж хатуурсан алга хавьгүй дээр гэдэгт надад итгээрэй. Хатуу ширүүн гартай эр хүн ажилсаг, хичээнгүй, аливаад тууштай байдаг юм. Тэрээр эхлүүлсэн ажлаа заавал дуусгаж байж салдаг бөгөөд гар нь яаж ч өвдөж байсан тоохгүй. Амьдралдаа чи үй түймэн саад бэрхшээлтэй тулгарна. Тиймээс, гаран дээр нь цэврүү үсрээнгүүт л хийж байснаа хаячихдаг тийм хүнтэй битгий гэрлээрэй. 3. “Тийм ээ, би зөвшөөрч байна” гэхээсэээ өмнө найз залуугаа ууртай, түгшсэн, сэтгэл нь хөдөлсөн байхад нь хараарай. Хүн стрессэнд орохоороо өөр болдог юм. Ямар ч хүнийг стрессийн нөхцөл байдалд илүү түргэн таньж болдог юм. Үерхдэг залуугийн чинь байгаа байдлаас ямар нэгэн зүйл сэтгэлд чинь нийцэхгүй байгаа л бол… харилцаагаа тасла. Чи эр хүнд мянга мянган боломж олгож болох ч, түүнийг хэзээ ч өөрчилж чадахгүй. Хүний зан чанар гэдэг бол арчиж байгаад шинээр биччихдэг зүйл биш. Уулзаж үерхэж байхад л найз залуугийн чинь аль нэгэн зан чанар чамд онцгүй санагдаад байгаа бол найман жилийн дараа чи түүнийг үзэж чадахаа байна гэдэгт итгээрэй. Чи түүндээ ухаангүй сайн байж болно… гэхдээ л хоёр хүн хоорондоо таарч тохирохгүй байх үе бас байдаг юм. 4. Өөртөө итгээрэй Үерхдэг залуутайгаа хамт байхад сэтгэл чинь нэг л тавгүй, айдас төрөөд байдаг бол юм хумаа аваад шууд яв. Тэглээ гээд өөрийгөө буруутгах хэрэггүй, зөвтгөх ч хэрэггүй, мөн бусдын сэтгэлийг шархлуулахаас эмээх ч хэрэггүй. Ганц олдох амьдралаа хэн нэгэнтэй айж өнгөрөөхийн оронд өөр нэгэнтэй нь жаргаж суусан нь дээр. 5. Тэрээр мөнгийг чухалчилж үздэг бол, нэг л өдөр түүний сэтгэлд чамайг багтаах зай үгүй болно. Үнэтэй тансаг бэлэг барьж, сайн өдрүүдээр зоогийн газар чамтай хоолонд орох боломжгүй байх нь нэг хэрэг. Харин амттан эсвэл ямар нэгэн жижиг сажиг зүйл хүсэх болгонд чинь дургүйцдэг бол өөр хэрэг. 6. Хүмүүс тэжээвэр амьтантайгаа яг л хүүхэдтэй харьцаж байгаа мэт харьцдаг. Хэрвээ найз залуу чинь уур бухимдлаа нохой, муурандаа гаргадаг бол та хоёрын зам цаашид нийлэх нь юу л бол. Гэрийн тэжээвэр амьтад яаж ч чимээ гаргаад томоотой, хүмүүжилтэй хүүхдийг яагаад ч гүйцэхгүй. Хүүхдүүд чинь ухаалаг, хөөрхөн байх нь мэдээж. Гэхдээ дээр нь бас шуугиж, анхаарал хүсч, заримдаа бүр ядаргаатай санагдах нь лавтай. Тэвчээр гэдэг бол ховор бөгөөд чухал зан чанар мөн. Нохойгоо хэрэг тарьлаа гэж уурлаж байгаа хүн сайн эцэг болж чадахгүй л болов уу. 7. Тэр чамайг хором бүр хайрлах учиртай Миний бяцхан охин, чи минь үнэхээр төгс… Найз залуу чинь үүнийг олж харахгүй байгаа бол энэ нь тэрний л хохь. Сэтгэлийн тэнхээтэй байж, өөрийгөө хүндэлж, хайрлаж яваарай. Найз залуу чинь чамайг хүчээр өөрчлөхийг оролдох юм бол ямагт өөрийнхөөрөө байгаагаарай. Чи минь байгаагаараа л гайхалтай шүү. AdMe сайтаас тоймлон очуулав Ө.Уянга 2017-03-19

Тэнцвэртэй хооллож, тогтмол дасгал хийдэг байсан ч унжсан гэдсийг арилгахад тодорхой хугацаа шаардагдана. Гэсэн хэдий ч зарим хялбар йогийн позууд таны хэвлий хэсэгт гайхамшгийг бий болгоно. Иог нь 5000 гаруй жилийн турш дасгалын үр дүнтэй хэлбэр байсаар ирсэн. Энгийнээс хэцүү хүртэлх 100 гаруй хэлбэр бүхий хүн бүр энэхүү йогийн дасгалын хөтөлбөрийг өдөр тутмын амьдралдаа оруулах боломжтой. Одоо танд хэвлийн өөх, унжсан гэдсийг арилгахад туслах 10 энгийн йогийн позыг харцгаая. Кумбхакасана. Энэ дасгал нь хонго, ө г з ө г , мөр, нуруу, зөрүүд хэвлийд анхаарлаа хандуулж үр дүнгээ өгдөг. Үүнийг хэрхэн хийх вэ: Хэвтээгээс суниах гэж байгаа мэт гараа сунгаж шалан дээр тулан түлхэх маягаар эхэл. Гарынхаа чигт харж байхдаа амьсгалаа аваарай. Нуруугаа шулуун байлгахад анхаар. Дуусахаас өмнө энэ байрлалд 15-30 секунд байгаарай. Энэ байрлалыг 15 секундын завсарлагатайгаар 5 удаа давтана. Салхи сулрах (Паванамутасан): Бүсэлхий нурууны өвдөлтийг намдааж, голын болон хонго булчингаа чангалахад тохиромжтой байрлал. Үүнийг эрүүл рН-ийн түвшинг хадгалах, бодисын солилцоог нэмэгдүүлэхэд ашигладаг байсан. Гүнзгий амьсгалахдаа 60-90 секундын турш байрлалаа барина. Поз бүрийн хооронд 15 секундын завсарлагатайгаар 5 удаа давтана. Наукасана: Эцсийн эцэст энэ нь бүсэлхийн хэсэгт хуримтлагдсан өөх тос таргыг багасгахад тусалдаг. 15 секундын турш байрлалаа барьж байхдаа хэвийн амьсгална. Биеэ 15 секундын турш тайван байлгаарай. Тэднийг хооронд нь 5 удаа давтана. Данурасана: Цөмийг бэхжүүлж, хэвлийн булчинг чангалахад тохиромжтой. Энэ нь эрч хүчийг нэмэгдүүлж, хоол боловсруулахад хялбар болгодог бүх биеийг сунгах боломжийг олгодог. Хэвийн амьсгалаар 15-30 секундын турш байрлалаа барина Амьсгаагаа гаргаад хэвтээ байрлал руугаа буцаж, биеэ 15 секундын турш амраах боломжийг олгоно. Давталт бүрийн хооронд амрах байдлаар 5 удаа давтана. Бужанг асана: Кобра байрлал нь нуруу болон биеийн дээд хэсгийг бэхжүүлдэг. Энэ байрлалыг ивэрхий, нурууны гэмтэлтэй хүмүүс, жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд хэрэглэхийг зөвлөдөггүй. Энэ байрлалыг 15-30 секундын турш барьж, аажмаар амьсгалаа гарга. 15 секундын турш амраарай. Поз бүрийн хооронд завсарлагатайгаар 5 удаа давтана. Завь (Наукасана): Завь поз нь хэвлий, нуруу, гар, хөл зэрэгт зориулсан дасгалуудыг санал болгодог. Амьсгалах, гаргахдаа энэ байрлалыг 10 удаа барь. Энэ байрлалыг 5 удаа давтаж, завсар нь 15 секунд амарна. Уткатасана: Энэ нь нурууг бэхжүүлж, хэвлийн булчинг татаж, хонгоны булчинг чангалж дэмждэг зорилтот поз юм. Хэрэв та нуруу, өвдөгний гэмтэлтэй бол үүнийг хийх ёсгүй бөгөөд хэрэв та архаг толгой өвдөх, нойргүйдэлд өртөхөөс зайлсхийх хэрэгтэй. Амьсгалаа хэвийн байлгаж, энэ байрлалыг аль болох удаан барина. Гүүр (Сетуандхасана): Гүүрний байрлал нь олон давуу талтай. Цусны даралт ихсэхэд тусалдаг, хоол боловсруулалтыг сайжруулж, цэвэршилтийн шинж тэмдгийг дарангуйлдаг нь ч батлагдсан. Энэ байрлалыг аль болох удаан барь. Дайчин 1 (Веребхадрасана 1): Таны нуруу, гуя, өгзөгний булчинг чангалж, нурууг сайхан сунгах байгалийн поз. Энэ нь зөвхөн хэвлийн өөхийг багасгахад тусалдаг төдийгүй тодорхой, тайван байдлыг дэмждэг тайвшруулах маягтай. Энэ байрлалд 15-30 секундын турш хэвийн амьсгалж байгаарай. Эсрэг хөлөөрөө давтана. Дайчин 2 (Веребхадрасана 2): Дайчин 1-тэй ижил төстэй ашиг тусыг санал болгодог бөгөөд дээрх позтой хослуулан хийх нь дээр

Бүсгүй таны гоо үзэсгэлэн нөхөн үржихүйн эрхтэнтэй тань холбоотой байдгыг мэдэх үү? Нүүрний тань арьс нэг л гундуу, гоо сайханд ороод, бүтээгдэхүүнүүдээ солиод ч нэмэргүй байвал та өөрийн дотоод эрхтэндээ анхаарал хандуулах хэрэгтэйг л сануулаад байна. Үзэсгэлэн гоо байхыг хүсвэл та өөрийнхөө нөхөн үржихүйн эрхтэнг /Өндгөвч, сав/ шимжүүлэх УАУ-ны эм танг хүртэж болно шүү. Бусдыг татах чадвар ч мөн таны нөхөн үржихүйн эрүүл байдал болон үндэс хүрдийн идэвхижилтэй холбоотой байдаг. Бүсгүй хүн бүр үзэсгэлэнтэй. Хүндэтгэсэн: УАУ-ны их эмч О.Очгэрэл Бүсгүй таны гоо үзэсгэлэн нөхөн үржихүйн эрхтэнтэй тань холбоотой байдгыг мэдэх үү? Нүүрний тань арьс нэг л гундуу, гоо сайханд ороод, бүтээгдэхүүнүүдээ солиод ч нэмэргүй байвал та өөрийн дотоод эрхтэндээ анхаарал хандуулах хэрэгтэйг л сануулаад байна. Үзэсгэлэн гоо байхыг хүсвэл та өөрийнхөө нөхөн үржихүйн эрхтэнг /Өндгөвч, сав/ шимжүүлэх УАУ-ны эм танг хүртэж болно шүү. Бусдыг татах чадвар ч мөн таны нөхөн үржихүйн эрүүл байдал болон үндэс хүрдийн идэвхижилтэй холбоотой байдаг. Бүсгүй хүн бүр үзэсгэлэнтэй. Бүсгүй таны гоо үзэсгэлэн нөхөн үржихүйн эрхтэнтэй тань холбоотой байдгыг мэдэх үү? Нүүрний тань арьс нэг л гундуу, гоо сайханд ороод, бүтээгдэхүүнүүдээ солиод ч нэмэргүй байвал та өөрийн дотоод эрхтэндээ анхаарал хандуулах хэрэгтэйг л сануулаад байна. Үзэсгэлэн гоо байхыг хүсвэл та өөрийнхөө нөхөн үржихүйн эрхтэнг /Өндгөвч, сав/ шимжүүлэх УАУ-ны эм танг хүртэж болно шүү. Бусдыг татах чадвар ч мөн таны нөхөн үржихүйн эрүүл байдал болон үндэс хүрдийн идэвхижилтэй холбоотой байдаг. Бүсгүй хүн бүр үзэсгэлэнтэй.

Ганцхан жишээ дурдъя. ХУД-ийн ИТХ-ынхан өөрсдөдөө нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгох шийдвэр гаргаж 165 сая төгрөгийг хувааж авчээ. Тус дүүргийн ИТХ 35 төлөөлөгчтэй 26 нь МАН-ынх. Ойролцоогоор нэг төлөөлөгч 5.7 сая төгрөг авсан. Ёстой л төсвийн мөнгө “Ёо” гэхгүй юм. ХУД-ийн ИТХ-ын 2021 оны төсвийн гүйцэтгэлд аудитын шалгалт хийхэд энэ зөрчил илэрсэн. Монгол Улсын Төсвийн тухай хуулийн 6.4.1 “Төсвийг үр ашигтай, хэмнэлттэй байхаар төлөвлөж, зарцуулах” гэдэг заалтыг зөрчсөн тухай ч аудитын тайланд тодорхой бичсэн. Татвар төлөгчдийн мөнгөөр өөрсдөдөө буцалтгүй тусламж үзүүлсэн тэдэнтэй хэн ч хариуцлага тооцоогүй. Авсан мөнгийн эргэн төлүүлээгүй. ХУД-ын Засаг дарга, ИТХ-ын төлөөлөгч Ж.Алдаржавхлан жилийн 104 сая төгрөгийн орлоготой. Харин тус дүүргийн ИТХ-ын дарга Г.Батсайхан жилд 50 сая төгрөгийн орлого олдог. Мөн 512 сая төгрөгийн үл хөдлөх хөрөнгөтэй. Тэд нэг удаагийн буцалтгүй тусламж авахаар хэмжээний амьдралтай хүмүүс биш. Хан-Уулаас сонгогдсон Д.Сарангэрэлийн хэллэгээр “Улныхан” яавч биш. Гэхдээ л тэд буцалтгүй тусламж авсан. Авсан ч гэж дээ шийдвэр гаргаад өөрсдөдөө өгчихсөн.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн “Монголын эдийн засагт үүр хаяарч байна. Төр бүсээ чангалж том тэрэг, тансаг хэрэглээнээс татгалзаж байна” гэх уран үгсийн биелэл товчхондоо ийм. МАН ийм улс төрчдөөсөө салаагүй цагт эдийн засагт үүр хаяарч, төсвийн сахилга бат сайжрах нь юу л бол. Хан-Уулын ИТХ-ын төлөөлөгчид төсвийн хуулийг зөрчиж буцалтгүй тусламж өөрсдөдөө олгохоос гадна татвар төлөгчдийн мөнгийг хэрхэн үрэлгэн зарцуулсан тухай баримтыг одоо хүргэе. -18 сая төгрөгийн үнэ бүхий үнэмлэх, хүндэт өргөмжлөлийн хавтсыг ашиглалгүй акталжээ- ХУД-ийн ИТХ-ынхан 18 сая төгрөгийн үнэ бүхий шагнал гардуулахад хэрэглэх үнэмлэх, хүндэт өргөмжлөлийн хавтсыг ашиглалгүй акталжээ. Татвар төлөгчдийн мөнгөөр лого дарж хэвлүүлсэн хавтсаа ашиглаагүй шалтгаан нь шагналын журам өөрчлөгдсөнтэй холбоотой гэж тэд тайлбарласан байна. Энэ үйлдэл нь мөн л улсын төсвийг үр ашигтай, хэмнэлттэй төлөвлөж зарцуулах гэсэн хуулийн заалтыг зөрчжээ.

-7 сая төгрөгөөр маск авсан ч хэрэглээгүй- Хэрэгцээгээ нарын тооцож төсвийн мөнгийг зарцуулах үүргийг төрийн бүх шатны байгууллагууд хүлээдэг. Гэтэл ХУД-ийн ИТХ-ынхан их хэмжээний амны хаалтыг татвар төлөгчдийн мөнгөөр авч төсвөө дахиад л үр ашиггүй зарцуулсан байх юм. Аудитын шалгалтаар аж ахуйн материалын дансанд 7 сая төгрөгийн үнэ бүхий 14 мянга 200 ширхэг маскны үлдэгдэлтэй гэж гарчээ. Цар тахлын жил тэмцээн зохион байгуулахад 14 сая төгрөг зарцуулсан- Цар тахлын жилд баяр ёслол, тэмдэглэлт ой, урлагийн наадам, спортын уралдаан тэмцээн зохион байгуулахгүй байх Засгийн газрын шийдвэрийг зөрчиж 14 сая төгрөгөөр ИТХ-ын нэрэмжит спортын тэмцээн, шатар сонирхогчдын аварга шалгаруулах тэмцээн зохион байгуулжээ.

-Шилэн дансанд 409 сая төгрөгийн гүйлгээ, хөрөнгө зарцуулсан шийдвэрээ мэдээлээгүй- Шилэн дансны тухай хуулиар цалингийн зардлаас бусад 5 сая төгрөгөөс дээш зарлагын гүйлгээг байгууллагын шилэн дансандаа нээлттэй байршуулах үүргийг төрийн бүх байгууллагууд хүлээдэг. Гэвч ХУД-ийн ИТХ-ын ажлын алба нийт 409 сая төгрөгийн гүйлгээ, хөрөнгө зарцуулсан шийдвэрээ Шилэн дансанд мэдээлээгүй байна. Хан-Уул дүүргийн ИТХ-ын 2021 оны төсвийн гүйцэтгэлд аудитын шалгалт хийхэд дээрх зөрчлүүд илэрсэн юм. Хууль зөрчиж төсвийн мөнгийг зарцуулдаг, хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй хуулийг биелүүлдэггүй улс төрчидтэйгөө эрх баригчид хариуцлага тооцолгүй бүтэн нэг жилийг үдээд байна. Г.Жүгдэр

Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хууль хэрэгжсэнээс хойш багагүй хугацаа өнгөрч байна. Иргэдэд өгөөжтэй энэхүү хуулийн хэрэгжилтийн талаар Чингэлтэй дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн Үйлчилгээний тасгийн дарга Д.Басангаас тодрууллаа. Энэ оны арванхоёрдугаар сарын 31-нийг хүртэл хэрэгжих Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хуулийн дагуу явагдаж буй нөхөн даатгалын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгнө үү?-Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хууль батлагдаж, 2020-2021 онд хэрэгжиж байна. Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэд 1995-2019 хүртэлх нийгмийн даатгалын шимтгэлийн тасарсан хугацаагаа нөхөн төлөх боломжтой.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх гэдэг нь нийгмийн шилжилтийн явцад хөдөлмөр эрхлэлтийн статус нь өөрчлөгдөж, эрхэлж байгаа ажил, үйлчилгээний онцлогоос хамааран тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ тухайн хугацаанд нь төлж чадаагүй малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч нь тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ 2020 оны хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцож, нөхөн төлөх нэг удаагийн арга хэмжээ юм.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлснөөр иргэнд ямар ач холбогдолтой вэ?Иргэд өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгоход ажилласан жил нь хүрэхгүй байх, шимтгэл төлөлтүүд нь дундаа тасрах, ингэснээр тэтгэвэр тогтоох дундаж цалин буурах зэрэг асуудлууд үүсэж, хохирох тохиолдол их байдаг. Уг хууль батлагдаж, иргэд тасарсан хугацаагаа нөхөж төлснөөр 1995-2019 он хүртэлх тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ нөхөн тооцуулах, эрэгтэй 60, эмэгтэй 55 насандаа буюу нас, жил ухрахгүйгээр шууд тэтгэвэр тогтоолгох боломж бүрдсэн.Нөхөн даатгалд хамрагдахыг хүсэж буй иргэд заавал харьяа дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтэст хандах уу. Ямар материал бүрдүүлж өгөх вэ?Тийм ээ. Өөрийн харьяа Нийгмийн даатгалын хэлтэст хандан нөхөн даатгалд хамрагдаж болно. Уг хуулийн дагуу зөвхөн малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлж байгаа. Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэн нь 1995-2019 он хүртэлх хугацаанд 11 төрлийн албан татвар төлсөн байх ёстой. Нөхөн даатгалд хамрагдахыг хүсэж байгаа иргэн заавал татварын хэлтэс дээр очиж лавлагаа авах шаардлагагүй. Харьяа Нийгмийн даатгалын хэлтэс дээр ирээд, татвар төлж байсан эсэх, нөхөн даатгалд хамрагдаж болох үгүйгээ шалгуулна.Тэгэхээр хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэд маань заавал нааш цаашаа явах, татвар төлсөн лавлагаа авах шаардлагагүй юм байна?Тийм ээ. Шууд харьяа Нийгмийн даатгалын хэлтэс дээр ирээд нөхөн даатгалд хамрагдах боломжтой эсэхээ шалгуулна. Уг хуулийн хэрэгжилтийн хүрээнд НДЕГ болон ТЕГ-ын хамтран ажиллах гэрээний дагуу дундын мэдээллийн баазаас иргэний регистрийн дугаараар нягтлан шалгаж, нөхөн даатгалд хамруулж байгаа.Малчин даатгуулагч иргэн нь нөхөн даатгалд хамрагдахын тулд: Өргөдөл Тухайн нөхөн тооцуулж авах онуудын Мал тооллогын А данс Харьяа баг/ хорооны Засаг даргын тодорхойлолт Мөнгө тушаасан баримт зэрэг материал бүрдүүлж, харьяа нийгмийн даатгалын хэлтэст хандана.-Энэ хуулиар шимтгэл нөхөн төлөх нэг иргэн дунджаар хэдэн төгрөг төлж, нөхөн даатгалд хамрагдах боломжтой вэ?-Иргэний нэг сарын нөхөн төлөх шимтгэлийн хэмжээ нь Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хуулийн 5.1 дэх хэсэгт заасны дагуу Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт Үндэсний хорооноос 2020 онд мөрдүүлэхээр баталсан сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ (420,000 төгрөг)-ний 10 хувь буюу сард 42,000 (дөчин хоёр мянган) төгрөг байна.Жишээ нь, тухайн иргэн тасарсан нэг жилээ нөхөж авахад нийт 504,000 төгрөг, 10 жилээ нөхөж авахад нийт 5,400,000 төгрөг төлнө. Өмнөх онууд буюу 1995-2019 оны тасарсан хугацаагаа нөхөж авч байгаа хэдий ч одоо мөрдөгдөж байгаа хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ (420,000 төгрөг)-ээс тооцож төлнө гэсэн үг-Нөхөн даатгалд одоо ажил хөдөлмөр эрхэлж буй иргэд хамрагдах боломжтой юу?-1995-2019 оны хооронд малчнаар ажилласан болон хувиараа хөдөлмөр эрхэлж байхдаа нийгмийн даатгалд хамрагдаж, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ төлөөгүй 15-60 насны Монгол Улсын иргэний шимтгэлийг нөхөн төлүүлнэ. Тэгэхээр одоо ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа эсэх нь хамаагүй 15-60 насны иргэд бүгд хамрагдаж болно. Гол нь 1995-2019 оны хооронд малчнаар ажилласан болон хувиараа хөдөлмөр эрхэлж байхдаа нийгмийн даатгалд хамрагдаж, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ төлөөгүй буюу тасарсан иргэд байх ёстой.Танай дүүргийн хэмжээнд хэчнээн хүн нөхөн даатгалд хамрагдаад байна вэ. Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ нөхөн төлсөн иргэдээс хэдэн хүн тэтгэвэр тогтоолгон авч байна вэ?-Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 483 дугаар тогтоолоор баталсан Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэний тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх журамыг 2020 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлж, 2021 онд уг журмын хэрэгжилтийг арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл сунгасан. Чингэлтэй дүүргийн хэмжээнд нийт 62 иргэн хамрагдаж, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ нөхөн төлсөн байна.байна.Нөхөн даатгалд хамрагдсан 62 иргэний ихэнх нь 50-иас дээш насны иргэд бөгөөд уг хуулийн дагуу нөхөн тооцуулсны үндсэн дээр тэтгэвэр тогтоолгосон байгаа. Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэний тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх хуулийн дагуу 15-60 насны иргэд хамрагдах боломжтой учраас залуучууд түлхүү хамрагдсанаар өөрсдийн ирээдүйн нийгмийн баталгааг хангах боломж бүрдэнэ.-Хуулийн хугацаа энэ оноор дуусгавар болно гэж ойлголоо, тэгэхээр малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд юуг анхааруулж зөвлөх вэ?-Хуулийн хугацаа одоо 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрөөр дуусгавар болно. Дахин энэ хуулийн үйлчлэлийг сунгах эсэх нь тодорхойгүй байна. Иймд малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэд маань амжиж нөхөн даатгалд хамрагдаарай.