Миний нөхөр хуруугаа дуугаргах дуртай ба энэ түүний зуршил болсон зүйл юм. Хуруугаа дуугаргахад гарах дуу чимээ нь бусад хүмүүсийн хувьд бол тийм ч таатай биш. Ийм зуршил нь цаашдаа буюу хөгшрөхөд үе мөчний өвчин тусахад хүргэдэг байна. Аавыгаа дагаад хүү маань энэхүү зуршлыг дуурайх болсон бөгөөд би хүүгийнхээ хурууны үеийг гэмтээхийг хүсэхгүй байгаа учраас үүнийг ойлгох нь надад маш чухал болоод байна. Хуруугаа нужигнуулж дуугаргах нь хоргүй зуршил уу эсвэл үений өвчлөлийг үүсгэдэг үү? Бодит байдал дээр хуруугаа дуугаргах нь хор хөнөөлтэй эсэхэд анхаарал хандуулан тайлбарлахад “Маш энгийн!” Хурууны үеийг дуугаргах Калифорнийн эмч Дональд Унгер өөрийн хэвлүүлсэн ном товхимолууддаа өөрийгөө бага байхаасаа зүүн гарын хурууны үеэ дуугаргадаг байсан гэж бичсэн байдаг. Дональд ээжээсээ хөгширсөн хойноо үе мөчний өвчтэй болно шүү гэсэн санамжийг байнга сонсдог байж. Гэсэн хэдий ч 83 настай тэрээр миний зүүн ба баруун гартайгаа ижил гэж хэлдэг.
Түүний үзэж буйгаар хуруугаа дуугаргах чимээ нь зүгээр л хийн бөмбөлгүүд хагарч буйтай ижил ба энэ нь шөрмөсийг сунгаж, булчинг амрааж мөн үенүүдийг суллаж өгдөг байна. Үений холбогч хэсэг дээр яс нь үе мөчний мөгөөрсөөр бүрхэгддэг ба холбогч нь өөрөө үений шингэнтэй тусгай хальсаар хүрээлэгдсэн байдаг. Шингэн нь үрэлтийг багасгахаас гадна мөн үений хөдөлгөөнтэй байдлыг дэмждэг. Хэрвээ та хуруугаараа хурц хөдөлгөөн хийвэл – шингэн агуулсан хальсны зай нь тэлж үүн дээр даралт ирдэг. Дотор нь байх шингэн хүчилтөрөгч, азот,
нүүрсний диоксид нь буцалж хагарах бөмбөлгүүдийг үүсгэдэг ба хүн үенүүдээ татах үед энэ дуу чимээ гардаг байна. Үений мэс засалчид өвөрмөц шинжтэй энэ дуу чимээ нь шөрмөс ба булчингаас бий болдог гэж итгэдэг бөгөөд холбоосууд мурийх эсвэл сунасан үед булчин нь үүнийг даван туулах буюу эсэргүүцэхээрээ ийм дуу чимээг үүсгэдэг. Энэ аргаар холбоосын хөдөлгөөнтэй байдлыг тогтмол хангаж буй нь үүнийг тогтворгүй болгоход хүргэж болох юм. Эмч, мэс засалчид хэлэхдээ хэрвээ та
хуруугаа амьдралдаа хэдхэн удаа “дуугаргасан” бол тийм ч аймшигтай зүйл тохиолдохгүй. Харин байнга ингэвэл? Эхэндээ хүн үенүүддээ ийм байдлаар дасгал хийвэл тийм ч хор хөнөөлтэй гэж бодохгүй, гэвч үүнийг 9-13 жил давтан хийсний дараа
үенүүдээ хавдсан мөн хуруунуудаа муухай хэлбэрт орсныг анзаарах болно. Удаан хугацаанд хуруугаа дуугаргасан бол үенүүд тогтворгүй болох боломжтой бөгөөд ачааллыг ихэсгэж, мэдрэлийн судлуудыг дарснаар эд эсийг үрэвсүүлнэ. Үүний дараа үе мөчний өвчний шинж тэмдэг илэрнэ. Хэрвээ хурууныхаа таагүй байдлыг арилгахаар үеэ дуугаргахыг хүсэж байгаа бол эмчид хандаарай. Татаж сунгах байнгын хүсэл нь олон тооны булчингийн таталттай холбоотой. Мөн хуруугаа дуугаргах зуршил нь мэдрэлийн өвчин байж болно эсвэл стрессээс бий болдог учраас анхаарал хандуулахгүй байхын аргагүй юм. Үе ба гэмтлийн тэргүүлэх мэргэжилтнүүд “хуруугаа дуугаргах” зуршлын оронд динамик дасгал хөдөлгөөнийг мөн далайн давстай алчуураар арчихыг санал болгож байна. ГАРЫН ҮЕНИЙ ДАСГАЛУУД 1. Гарын хуруунуудаа бугуй руугаа нугалах. Энэ хөдөлгөөнийг хийхдээ хуруунуудаа сунгахаа мартуузай. 4-5 удаа хийнэ. 2. Хэн нэгний духан дээр дарж байна гэж төсөөл. Хуруу бүртээ энэ хийсвэр даралтыг хийж өг. 2-3 удаа хийнэ. 3. Хуруунуудаа чигчий хуруунаас эхлээд эрхий хуруу хүртэл нэг нэгээр нь атга дараа нь эсрэгээр нь хийнэ. 2-3 удаа давтан хийнэ. 4. “Хайч” маягаар хуруунуудаа салга. 4-5 удаа хийнэ. 5. Хоёр гарын хуруунуудаа “цоожлох” буюу солбиж бариад толгой дээгүүрээ өргө дараа нь тус бүрээр огцом доошлуул. 3-4 удаа хийнэ. 6. Дахин цоож байрлалд хуруунуудаа бариад “далла”. 4-5 удаа хийнэ. Зөвлөгөө Ажлын ширээн дээр эсвэл компьютер дээр хэдэн цаг суусны дараа олон хүмүүс хөшдөг ба үүнээсээ ангижрахын тулд үенүүдээ харжигнуулан дуугаргадаг. Энэ нь үнэхээр тустай хэдий ч үений
хөдөлгөөнтэй байдлыг хадгалан үлдэхэд хуруугаа дуугаргах нь тийм хор уршигтай гэж үү? Эмч нар хэлэхдээ гартаа энгийн массаж эсвэл дасгал хөдөлгөөн хийх нь илүү дээр гэж зөвлөдөг. Хэрэв та усан санд тогтмол очдог бол үенүүд тань маш тааламжтай сайхан байхыг мэдэрнэ. Та бүхэнд өдрийн ажлынхаа дараа өөрийгөө хэрхэн сэргээх талаарх хэрэгтэй, сонирхолтой аргуудад суралцахыг зөвлөж байна. Хэрвээ танд энэ нийтлэл таалагдсан бол үе мөчний өвчний аюулын талаар
сэрэмжлүүлэхийг хүссэн хүн бүрт түгээгээрэй. Таны үе мөч эрүүл байж, сэтгэл санаа тань үргэлж өөдрөг сайхан байхыг хүсье
МҮЭХ: ИРГЭДИЙН ЦАЛИН, ТЭТГЭВРИЙГ ЯАРАЛТАЙ НЭМЭГДҮҮЛЭХ ХЭРЭГТЭЙ Дэмжиж байвал 1 гэж бичээд ШЕЙР!!! МҮЭХ-ноос Засгийн газрын тогтоолтой холбоотойгоор үйлдвэрчний эвлэлийн холбоод мэдээлэл хийлээ. МҮЭ-ийн Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга М.НЯМДАВАА: “Төсөв зардлыг хэмнэх, орон тооны давхардлыг арилгах, цалин хөлсийг нэмэгдүүлэхгүй байх Засгийн газрын тогтоол гарсан.
Энэ нь төрийн захиргааны албан тушаалтанд хамааралтай гэсэн. Гэтэл энэ нь төрийн үйлчилгээний ажилтан, багш нарт үйлчилж байгаа тул энэ тогтоолыг дэмжихгүй байна. Цар тахалтай холбогдуулан өргөн хэрэглээний
барааны үнэ нэмэгдэж, иргэдийн худалдан авах чадвар буурч байна. Тиймээс Засгийн газар шатахуун, өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлттэй холбоотой цалин, тэтгэврийг нэмэх шаардлагатай байна” гэлээ. Г.Өнөрбаяр: Таван жилийн дунджаар тэтгэвэр тогтоосноор нэг хүний тэтгэвэр 15 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ УИХ-ын чуулганы
хуралдаанаар Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Өчигдөр тус хуулийн төслийг НББ-ны байнгын хороо хэлэлцээд хэлэлцэхийг дэмжсэн билээ. Хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж нарын гишүүд өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард өргөн барьсан юм. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбоотойгоор гишүүд асуулт асууж, хариулт авлаа.УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар: Энэ асуудлыг шийдсэнээр хэдэн төгрөгийн зардал гарах вэ. Иргэдийн санал хүсэлтийг авсан уу. Нэмэлт зардлуудаа хасаад тэтгэврээ нэмэгдүүлэх шаардлага байна. Энэ тал дээр байнгын хороо ямар байр суурьтай байна вэ.ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр: Манай яамнаас Нийгмийн
даатгалын багц хуулийн төслийг өргөн барьсан. Хуулийн төсөлд таны ярьсан зүйлийг бүгдийг нь тусгаж оруулсан. Жилд 30 мянга орчим хүн тэтгэвэр тогтоолгож байгаа. Үүний 70 орчим хувь нь тэтгэврийн доод хэмжээгээр тэтгэврээ тогтоолгодог. Үлдэж байгаа хүмүүсийн цөөн хувь дээр энэ дараалсан таван жил гэдэг асуудал яригдана УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: Долоон жилийн
хугацаанд хүмүүс ажлаа сольдог, завсарддаг асуудал байдаг. Тиймээс долоон жилийн дунджаар тэтгэвэр тогтоолгох нь иргэдэд маш их хохиролтой. 2022 оны төсөв дээр 10 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө шаардагдана.УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин: Засгийн газрын өргөн барьсан хуультайгаа хамт хэлэлцээд явж болдоггүй юм уу. Сүүлийн таван жил өндөр цалин авсан хүмүүс илүү
хожоод, бусад ахмадуудад ямар ч ялгаагүй юм биш үү. Энэ хуулийг баталснаар ямар хэмжээний санхүүжилт шаардлагатай вэ. 2022 оны төсвөө баталчихсан. Санхүүжилтээ яаж шийдэх юм бэ? УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж:
МАН-ын бүлэг энэ хуулийг хэлэлцэхийг дэмжчихээд багц хуультай хамт хэлэлцье гэдэг санал тавьсан. Гэхдээ энэ хууль бол ирээдүйд тэтгэвэрт гарах хүмүүсийн тэтгэврийг тогтоохдоо таван жилээр тооцно гэж байгаа. Эрт тэтгэвэрт гарсан хүмүүсийн асуудал тусдаа асуудал. Энэ хуулийг баталбал бид олон ахмадынхаа тэтгэврийг 500 мянга болгох боломж бүрдэх юм. УИХ-ын гишүүн Б.Чойжилсүрэн: 2016-2021 онуудад улсын төсвөөс тэтгэврийн санд хэдэн төгрөг шилжүүлсэн бэ. НДШ-ийг 20-иос 25 хувь болгох, тэтгэврийн дунджийг 7 жилээр тооцох гэдэг асуудлыг би Сангийн сайд байхдаа батлуулж байсан. Тэтгэврийн санд ямар хэмжээний
нэмэлт дарамт ирэх вэ? Тэтгэврийн сангийн орлого зарлага улсын нэгдсэн төсөвт тооцогдож явдаг. Ирэх оныхоо төсвийг баталчихсан. Жил бүхэн 120 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэнэ. Ингэснээр НДС-д жил бүхэн улсын төсвөөс 800 орчим тэрбум төгрөгийн татаас өгнө. Ард түмэнд
таалагдаж гоё юм ярьж болно. Гэхдээ байгаа юмаа тараадаг, хуримтлуулдаг юмгүй байх нь зөв үү.УИХ-ын гишүүнБ.Пүрэвдорж: 2021 онд 35 мянган тэтгэвэрт гарсан. Үүний 70 хувь нь хувь тэнцүүлсэн болон бүрэн тэтгэврийн доод хэмжээгээр тэтгэвэр тогтоолгосон. Жилд дөрөвхөн тэрбум төгрөг хэмнэхийн төлөө ахмадуудынхаа эрх
ашгийг хохироох ёсгүй байсан юм. Энэ шийдвэр төрд иргэдийн итгэх итгэлийг алдагдуулсан.ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр: 2016 онд улсын төсвөөс 494, 2017 онд 570.3, 2018 онд 609.8, 2019 онд 605.5, 2020 онд 400, 2021 онд 603.5
тэрбум төгрөгийг НДС-д татаас болгож өгч байгаа. 2022 онд улсын төсвөөс 459.8 тэрбум төгрөг өгнө. Долоон жилийг таван жил болгосноор тэтгэвэр огцом нэмэгдэх юм шиг буруу ойлголт өгч болохгүй. Нэг хүний тэтгэвэр 15 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ.
