Аав ээж охин 3 уулаа ГАВЪЯАТ болсон гайхамшигт тохиолдол

Аав Монгол Улсын гавъяат жүжигчин С.Бужгар, ээж Монгол Улсын гавъяат жүжигчин Ш.Дэлгэржаргал, охин Монгол Улсын соёлын гавъяат зүтгэлтэн Б.Гантигмаа гээд нэг гэр бүлээс гурван гавьяат төрсөн ховорхон тохиолдол энэ цаг үед тохиолоо.Монгол Улсын Гавьяат Жүжигчин Санжаагийн Бужгар нь 1939 онд Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хантай багийн Хатаачийн энгэрт төрсөн. 1959 онд Улсын багшийн дээд сургуульд жүжигчний анги анх нээгдэхэд элсэж суралцаад, 1963 онд төгсөж Улсын драмын театрт жүжигчнээр ажилласнаар хөдөлмөрийн гараагаа эхэлжээ.Монгол Улс урлагийн дээд мэргэжилтэй боловсон хүчнийг бэлдэж эхэлсний илрэл нь 1963 онд УБДС-д кино драмын жүжигчний ангийн анхны төгсөлт байлаа. Энэ ангийг 20 гаруй залуус төгссөнөөс хожим нь алдартай жүжигчин болсон нь олон. Тэдний нэг нь БНМАУ-ын гавъяат жүжигчин Санжаагийн Бужгар билээ.Тэрээр сургуулиа төгсөөд1963-1976 онд Улсын драмын театрт, 1976 оноос Дархан-Уул аймгийн “Залуучууд” театрт жүжигчнээр ажиллахдаа олон жүжгийн гол бол туслах дүр бүтээжээ. Театрт Лениний дүрийг чадварлаг бүтээсэн гэж ахмад жүжигчид бахархан дурсаж байхыг сонсож байлаа.Ш. Дэлгэржаргал нь 1947 онд Архангай аймгийн Батцэнгэл суманд төржээ. 1967-1971 онд Улсын Багшийн Дээд Сургуулийн кино драмын ангид суралцан төгссөн. 1971-1976 онд Хүүхэд залуучуудын театрт жүжигчин. 1976-1997 онд Дархан хотын “Залуучууд” театрт жүжигчин.Б.Гантигмаа Улаанбаатар хотод төрсөн ч Дарханд таван настай очоод 10 дугаар ангиа төгстлөө амьдарсан. Түүний бага нас бүтээн байгуулалт ид өрнөсөн Дархан хоттой салшгүй холбоотой.Аав, ээжийнхээ авьяасыг өвлөсөн Б.Гантигмаа аравхан настайдаа “Гарын таван хуруу” уран сайхны кинонд Хорлоогийн охинГэрлээгийн дүрд тоглож байв. Уг кино дэлгэцэнд гарсны дараахан үеийнх нь хүүхдүүд “Хулгайч аа, хулгайч аа” гэж шоолдог, шоолохоор нь их ичдэг байсан гэдэг. Энэ талаараа “Хүүхэд л болсон юм хойно тэд нар кинонд итгээд үнэхээр л айлын хүүхдийн аавыг хулгайлсан гэж боддог байсан байх, их л гэнэн байж дээ” гээд инээв.Арван жилээ төгсөөд Б.Гантигмаа СУИС-ийн жүжигчний ангид Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин С.Болд-Эрдэнэ, Г.Эрдэнэбилэг, Соёлын тэргүүний ажилтан,жүжигчин Б.Амарсайхан, Б.Навчаа, Н.Ялалт, Ж.Баясгалан тэргүүтэй өнөө цагийн урлаг, соёлын салбарын оргилуудтай нэг ангид элсэн суралцаж байв. Дарханы радио, телевизийн редакцад нэвтрүүлэгчээр ажиллаж байсан ээжээсээ суралцаж нэвтрүүлэгч байхын сайхныг мэдэрч, улмаар энэ мэргэжилд дурласанБ.Гантигмаа хоёрдугаар курсээсээ “Бэрс” дээд сургуулийн сэтгүүлчийн ангид шилжсэн юм. Ийн Үндэсний радио, телевизийн алтан босгыг 19-хэн настайдаа давж алхаж орлоо.Үр хүүхдүүдийн минь Зам нь цагаан Заяа нь тэгш Зорьсон хэрэг нь зоволтгүй бүтэж Эрүүл энх Элдвийн гачаалгүй Энх тунх байхыг ерөөе. Дэвшин шагва цээпил ваазан ваа номлоо жанзоолоо энэхүү тарнийг 21 удаа уншина. Далан төрлийн тарнийг хүргэж байна. Хэрэгтэй хүн нь хадгалаад авна биз. 1 Авран хамгаалах тарни: Ум рагму барна адма чирү пүрү ха ло хи да сарва шадрүм марая хум пад. Монгол орныгдаасан сахиус, шашны дайсныг номхтгон, шашны үнэнч шавь нарыг авран хамгаална. 2 Аз жаргал хүсэх тарни: Нэг хоног мацаг барьж, бодол оюун, сэтгэл санаагаа төвлөрүүлнэ. Дараа нь долоо хоногийн турш өглөө болгон тарниа уянгалуулан уншина. Тарнийг унших үедээ сэтгэлд нийцтэй аз жаргалаа бодно. До-ан- ан-та,фа-ри. 3 Айдас хүйдсийг зайлуулах тарни: Шар шарма нарма ная ий суухаа. Айж тэвдсэн үед айдас бүрэн зайлна. 4 Адаар хөнөөгдөж галзуурхын эсрэг: Ум мади си суд ум за за сэг сэг суухаа. 5 Аливаа мэсэнд үл даагдах: Ум мадий си суд ум за за сэг суухаа. 6 Аливаа өвчин эмгэг, зовлон зүдгүүрээс салгах тарни: Ум намоо багаа бадий биханзээ биханзээ биндэр яа барба ра за яа ра ха ди самъяг сам будъяс! да-га яда ум биханзээ махаа биханзээ биханзээ ра за сам хада гадий суухаа. 7 Амьтны гаралтай хорын эсрэг; Ум дүгмо э хри му хрин хрин сод ум са хрин суха. Гахайн өөх тарнидаж түрх. 8 Архинд үл согтох: Дата ята хум дий хум дий суухаа. 9 Аюулаас гэтэлгэгч тарни. Ум мали мусмали хум пад. Элдэв аюул тулгархад уншваас аюул бүхэн тойрч өнгөрнө. 10 Аянгаас хамгаалахад: Ни-на го хаза мүнди а аа. Бөгжинд нь тарнида. МҮЭХ: ИРГЭДИЙН ЦАЛИН, ТЭТГЭВРИЙГ ЯАРАЛТАЙ НЭМЭГДҮҮЛЭХ ХЭРЭГТЭЙ Дэмжиж байвал 1 гэж бичээд ШЕЙР!!! МҮЭХ-ноос Засгийн газрын тогтоолтой холбоотойгоор үйлдвэрчний эвлэлийн холбоод мэдээлэл хийлээ.МҮЭ-ийн Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга М.НЯМДАВАА: “Төсөв зардлыг хэмнэх, орон тооны давхардлыг арилгах, цалин хөлсийг нэмэгдүүлэхгүй байх Засгийн газрын тогтоол гарсан. Энэ нь төрийн захиргааны албан тушаалтанд хамааралтай гэсэн. Гэтэл энэ нь төрийн үйлчилгээний ажилтан, багш нарт үйлчилж байгаа тул энэ тогтоолыг дэмжихгүй байна. Цар тахалтай холбогдуулан өргөн хэрэглээний барааны үнэ нэмэгдэж, иргэдийн худалдан авах чадвар буурч байна. Тиймээс Засгийн газар шатахуун, өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлттэй холбоотой цалин, тэтгэврийг нэмэх шаардлагатай байна” гэлээ. Г.Өнөрбаяр: Таван жилийн дунджаар тэтгэвэр тогтоосноор нэг хүний тэтгэвэр 15 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Өчигдөр тус хуулийн төслийг НББ-ны байнгын хороо хэлэлцээд хэлэлцэхийг дэмжсэн билээ. Хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж нарын гишүүд өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард өргөн барьсан юм. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбоотойгоор гишүүд асуулт асууж, хариулт авлаа.УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар: Энэ асуудлыг шийдсэнээр хэдэн төгрөгийн зардал гарах вэ. Иргэдийн санал хүсэлтийг авсан уу. Нэмэлт зардлуудаа хасаад тэтгэврээ нэмэгдүүлэх шаардлага байна. Энэ тал дээр байнгын хороо ямар байр суурьтай байна вэ.ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр: Манай яамнаас Нийгмийн даатгалын багц хуулийн төслийг өргөн барьсан. Хуулийн төсөлд таны ярьсан зүйлийг бүгдийг нь тусгаж оруулсан. Жилд 30 мянга орчим хүн тэтгэвэр тогтоолгож байгаа. Үүний 70 орчим хувь нь тэтгэврийн доод хэмжээгээр тэтгэврээ тогтоолгодог. Үлдэж байгаа хүмүүсийн цөөн хувь дээр энэ дараалсан таван жил гэдэг асуудал яригданаУИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: Долоон жилийн хугацаанд хүмүүс ажлаа сольдог, завсарддаг асуудал байдаг. Тиймээс долоон жилийн дунджаар тэтгэвэр тогтоолгох нь иргэдэд маш их хохиролтой. 2022 оны төсөв дээр 10 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө шаардагдана.УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин: Засгийн газрын өргөн барьсан хуультайгаа хамт хэлэлцээд явж болдоггүй юм уу. Сүүлийн таван жил өндөр цалин авсан хүмүүс илүү хожоод, бусад ахмадуудад ямар ч ялгаагүй юм биш үү. Энэ хуулийг баталснаар ямар хэмжээний санхүүжилт шаардлагатай вэ. 2022 оны төсвөө баталчихсан. Санхүүжилтээ яаж шийдэх юм бэ?УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: МАН-ын бүлэг энэ хуулийг хэлэлцэхийг дэмжчихээд багц хуультай хамт хэлэлцье гэдэг санал тавьсан. Гэхдээ энэ хууль бол ирээдүйд тэтгэвэрт гарах хүмүүсийн тэтгэврийг тогтоохдоо таван жилээр тооцно гэж байгаа. Эрт тэтгэвэрт гарсан хүмүүсийн асуудал тусдаа асуудал. Энэ хуулийг баталбал бид олон ахмадынхаа тэтгэврийг 500 мянга болгох боломж бүрдэх юм.УИХ-ын гишүүн Б.Чойжилсүрэн: 2016-2021 онуудад улсын төсвөөс тэтгэврийн санд хэдэн төгрөг шилжүүлсэн бэ. НДШ-ийг 20-иос 25 хувь болгох, тэтгэврийн дунджийг 7 жилээр тооцох гэдэг асуудлыг би Сангийн сайд байхдаа батлуулж байсан. Тэтгэврийн санд ямар хэмжээний нэмэлт дарамт ирэх вэ?Тэтгэврийн сангийн орлого зарлага улсын нэгдсэн төсөвт тооцогдож явдаг. Ирэх оныхоо төсвийг баталчихсан. Жил бүхэн 120 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэнэ. Ингэснээр НДС-д жил бүхэн улсын төсвөөс 800 орчим тэрбум төгрөгийн татаас өгнө. Ард түмэнд таалагдаж гоё юм ярьж болно. Гэхдээ байгаа юмаа тараадаг, хуримтлуулдаг юмгүй байх нь зөв үү.УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: 2021 онд 35 мянган тэтгэвэрт гарсан. Үүний 70 хувь нь хувь тэнцүүлсэн болон бүрэн тэтгэврийн доод хэмжээгээр тэтгэвэр тогтоолгосон. Жилд дөрөвхөн тэрбум төгрөг хэмнэхийн төлөө ахмадуудынхаа эрх ашгийг хохироох ёсгүй байсан юм. Энэ шийдвэр төрд иргэдийн итгэх итгэлийг алдагдуулсан.ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр: 2016 онд улсын төсвөөс 494, 2017 онд 570.3, 2018 онд 609.8, 2019 онд 605.5, 2020 онд 400, 2021 онд 603.5 тэрбум төгрөгийг НДС-д татаас болгож өгч байгаа. 2022 онд улсын төсвөөс 459.8 тэрбум төгрөг өгнө. Долоон жилийг таван жил болгосноор тэтгэвэр огцом нэмэгдэх юм шиг буруу ойлголт өгч болохгүй. Нэг хүний тэтгэвэр 15 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ. МҮЭХ: ИРГЭДИЙН ЦАЛИН, ТЭТГЭВРИЙГ ЯАРАЛТАЙ НЭМЭГДҮҮЛЭХ ХЭРЭГТЭЙ Дэмжиж байвал 1 гэж бичээд ШЕЙР!!! МҮЭХ-ноос Засгийн газрын тогтоолтой холбоотойгоор үйлдвэрчний эвлэлийн холбоод мэдээлэл хийлээ. МҮЭ-ийн Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга М.НЯМДАВАА: “Төсөв зардлыг хэмнэх, орон тооны давхардлыг арилгах, цалин хөлсийг нэмэгдүүлэхгүй байх Засгийн газрын тогтоол гарсан.  Энэ нь төрийн захиргааны албан тушаалтанд хамааралтай гэсэн. Гэтэл энэ нь төрийн үйлчилгээний ажилтан, багш нарт үйлчилж байгаа тул энэ тогтоолыг дэмжихгүй байна. Цар тахалтай холбогдуулан өргөн хэрэглээний барааны үнэ нэмэгдэж, иргэдийн худалдан авах чадвар буурч байна. Тиймээс Засгийн газар шатахуун, өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлттэй холбоотой цалин, тэтгэврийг нэмэх шаардлагатай байна” гэлээ. Г.Өнөрбаяр: Таван жилийн дунджаар тэтгэвэр тогтоосноор нэг хүний тэтгэвэр 15 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Өчигдөр тус хуулийн төслийг НББ-ны байнгын хороо хэлэлцээд хэлэлцэхийг дэмжсэн билээ. Хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж нарын гишүүд өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард өргөн барьсан юм. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбоотойгоор гишүүд асуулт асууж, хариулт авлаа.УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар: Энэ асуудлыг шийдсэнээр хэдэн төгрөгийн зардал гарах вэ. Иргэдийн санал хүсэлтийг авсан уу. Нэмэлт зардлуудаа хасаад тэтгэврээ нэмэгдүүлэх шаардлага байна. Энэ тал дээр байнгын хороо ямар байр суурьтай байна вэ.ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр: Манай яамнаас Нийгмийн даатгалын багц хуулийн төслийг өргөн барьсан. Хуулийн төсөлд таны ярьсан зүйлийг бүгдийг нь тусгаж оруулсан. Жилд 30 мянга орчим хүн тэтгэвэр тогтоолгож байгаа. Үүний 70 орчим хувь нь тэтгэврийн доод хэмжээгээр тэтгэврээ тогтоолгодог. Үлдэж байгаа хүмүүсийн цөөн хувь дээр энэ дараалсан таван жил гэдэг асуудал яригдана  УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: Долоон жилийн хугацаанд хүмүүс ажлаа сольдог, завсарддаг асуудал байдаг. Тиймээс долоон жилийн дунджаар тэтгэвэр тогтоолгох нь иргэдэд маш их хохиролтой. 2022 оны төсөв дээр 10 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө шаардагдана.УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин: Засгийн газрын өргөн барьсан хуультайгаа хамт хэлэлцээд явж болдоггүй юм уу. Сүүлийн таван жил өндөр цалин авсан хүмүүс илүү хожоод, бусад ахмадуудад ямар ч ялгаагүй юм биш үү. Энэ хуулийг баталснаар ямар хэмжээний санхүүжилт шаардлагатай вэ. 2022 оны төсвөө баталчихсан. Санхүүжилтээ яаж шийдэх юм бэ? УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: МАН-ын бүлэг энэ хуулийг хэлэлцэхийг дэмжчихээд багц хуультай хамт хэлэлцье гэдэг санал тавьсан. Гэхдээ энэ хууль бол ирээдүйд тэтгэвэрт гарах хүмүүсийн тэтгэврийг тогтоохдоо таван жилээр тооцно гэж байгаа. Эрт тэтгэвэрт гарсан хүмүүсийн асуудал тусдаа асуудал. Энэ хуулийг баталбал бид олон ахмадынхаа тэтгэврийг 500 мянга болгох боломж бүрдэх юм.  УИХ-ын гишүүн Б.Чойжилсүрэн: 2016-2021 онуудад улсын төсвөөс тэтгэврийн санд хэдэн төгрөг шилжүүлсэн бэ. НДШ-ийг 20-иос 25 хувь болгох, тэтгэврийн дунджийг 7 жилээр тооцох гэдэг асуудлыг би Сангийн сайд байхдаа батлуулж байсан. Тэтгэврийн санд ямар хэмжээний нэмэлт дарамт ирэх вэ? Тэтгэврийн сангийн орлого зарлага улсын нэгдсэн төсөвт тооцогдож явдаг. Ирэх оныхоо төсвийг баталчихсан. Жил бүхэн 120 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэнэ. Ингэснээр НДС-д жил бүхэн улсын төсвөөс 800 орчим тэрбум төгрөгийн татаас өгнө. Ард түмэнд таалагдаж гоё юм ярьж болно. Гэхдээ байгаа юмаа тараадаг, хуримтлуулдаг юмгүй байх нь зөв үү.УИХ-ын гишүүнБ.Пүрэвдорж: 2021 онд 35 мянган тэтгэвэрт гарсан. Үүний 70 хувь нь хувь тэнцүүлсэн болон бүрэн тэтгэврийн доод хэмжээгээр тэтгэвэр тогтоолгосон. Жилд дөрөвхөн тэрбум төгрөг хэмнэхийн төлөө ахмадуудынхаа эрх ашгийг хохироох ёсгүй байсан юм. Энэ шийдвэр төрд иргэдийн итгэх итгэлийг алдагдуулсан.ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр: 2016 онд улсын төсвөөс 494, 2017 онд 570.3, 2018 онд 609.8, 2019 онд 605.5, 2020 онд 400, 2021 онд 603.5 тэрбум төгрөгийг НДС-д татаас болгож өгч байгаа. 2022 онд улсын төсвөөс 459.8 тэрбум төгрөг өгнө. Долоон жилийг таван жил болгосноор тэтгэвэр огцом нэмэгдэх юм шиг буруу ойлголт өгч болохгүй. Нэг хүний тэтгэвэр 15 мянган төгрөгөөр нэмэгдэнэ.