Б.Пүрэв-Очир: Амталгаа талаасаа кофе, шар тос хоёр зохицохгүй гэж боддог Намуухан орчинд, таатай хөгжмийн аянд, зүсэм бялуу амтархаж, аяга кофены үнэрээр сэтгэлээ сэргээж, таашаан уухыг эрхэмлэдэг хүмүүс их болжээ. Кофе гэгч гайхалтай ундааны соёл, хэрэглээний талаар “The Culture Coffee Company” гүйцэтгэх захирал, кофены хорхойтон Б.Пүрэв-Очиртой ярилцлаа. Кофены амт, үнэр нь хүртэл анагаах шидтэй Дээд зэргийн үрийг хуурах явцад ялгарах өнгө, үнэр, хуурсны дараах амтыг хамгийн сайнаар ялгаж, амталж гэмээн төгс кофе бий болдог гэдгийг кофенд дурлагчид андахгүй.Шингэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн 
бизнесийн салбарт кофе хамгийн их эрэлттэй байдаг. Олон мянган жилийн турш хэрэглэсээр ирсэн энэ ундааг хүмүүс хэрэглээнээсээ хасах бус харин ч үр шимийг нь танин мэдэж, соёл болгон дадуулжээ. Хэн нэгний хувьд уугаад өнгөрдөг хэрэглээ бол заримынх нь хувьд эрүүл мэнд талаасаа хэрэгцээ нь болчихсон бүтээгдэхүүн юм. Кофе үрэвслийн эсрэг үйлчилгээтэй, элэг, цөс цэвэрлэдэг гэдгийг нь хүмүүс тэр мэддэггүй.Жишээ нь кофе уух дуртай 40-75 насны хүмүүсийг судалгаанд хамруулахад энэ насны хүмүүс кофе уудаггүй хүнтэй харьцуулахад цөсний чулуу үүсэх магадлал 50 гаруй хувиар бага гарсан байна. Эмч мэргэжилтнүүд ч олон удаагийн судалгаа шинжилгээгээр хавдрын эсийн эсрэг үйлчилгээ үзүүлдэг учир уухыг зөвлөж ирсэн нь ийм учиртай аж. Кофены үнэр, амт нь хүртэл шидтэй. Учир нь тархины төв мэдрэлийн системд цочрол өгдөг учир Паркинсоны өвчнүүдээс урьдчилан сэргийлдэг. Мөн зүрх судасны өвчин зэргээс хамгаалдаг нь анагаах ухаанд батлагдсан гэж зочин маань дурдлаа.Кофе уудаг хүн бүрийн заавал мэдэх ёстой зүйл Хүмүүсийн кофены хэрэглээ янз бүр байдаг. Ямар ч хэмжээгээр уудаг ч бай уухад тохиромжтой цаг гэж бий. Кофе нь хүний биеэс 6-12 цагийн дараа гадагшилдаг. Тиймээс энэхүү цагийг тооцоолж кофе уудаг бичигдээгүй хууль бий. Өдөртөө 9-16 цагийн хооронд уух нь хамгийн тохиромжтой. цаг. Харин кафейнд хэт мэдрэг хүн 16 цагаас хойш уувал зүрх дэлсэх, нойр хулжих зэрэг сөрөг шинж тэмдэг илэрдэг гэдгийг бүү мартаарай. “Аргагүй шүү дээ, найрлагынх нь 50-иас илүү хувийг эзэлдэг сэргээгч кафейнийг оройн цагаар хэрэглээд байгаа учир нойр сэргээдэг юм”.Уухаасаа өмнө болон, уусны дараа анхаарах хэд хэдэн зүйл байдгийг кофены хорхойтнуудад зөвлөж байна. 1. Өглөө хэдэн цагт кофе уух ёстой вэ? Яагаад өглөөний 9 цагаас өмнө кофе ууж болохгүй вэ гэж үү. Өглөө сэрэхэд хүний бие организм хангалттай амарчихсан учраас өөрийгөө сэрээдэг гормон ялгаруулдаг. Энэ нь хүний бие эрхтэн өөр өөрийгөө сэргээж байгаа хугацаа юм. Иймээс бие махбодио цочроож, кофе уувал гормоноо дарангуйлчихдаг. 2. Нойрмог байдлаа кофегоор сэргээх нь зөв үү? Нойр дутуу хэдий ч хүчээр сэргээж кофе уух гэсний хэрэггүй гэдгийг зөвлөж байна. Өмнө хэлсэнчлэн сэргэж амжаагүй бие махбодио байнга кофе ууж өдөөх нь механикаар өөрийнхөө биеийг кофенд дасгачихдаг гэсэн үг. Мөн өлөн элгэн дээрээ уух нь тийм ч зөв арга биш. Өглөө сэрэнгүүт кофе ууснаар ходоодны ханыг цочроодог гэмтэй. 3. Кофе уусны дараа заавал ус уух ёстой юу? Кофе ууснаар бөөрөнд ачаалал өгч, давсны хүчлийг шээс хөөх эмийн эсрэг гормон ялгаруулахгүйгээр өөрөөр нь гадагшуулдаг ашиг тустай. Ингэж цэвэрлэгдэхдээ хүний бие дэх шингэнийг ихээр татдаг. Тиймээс нэг аяга кофены араас заавал 4 аяга усыг бага багаар ууж шингэнээ нөхөх ёстой. 4. Кофе уух зохистой хэмжээ гэж бий юу? Кофе шингэн зүйлийн төрөл ч гэлээ устай яаж харьцуулах билээ дээ. Хүн биеийнхээ онцлогт тааруулаад өдөрт ер нь 2-4 аягыг уухад хангалттай шүү. Кофег үр дүнтэй, зөв хэрэглэхийн эх үндэс нь тохиромжтой цагт л уух гэдгийг хэзээ ч бүү мартаарай 5.Кофе шар тос хоёр зохицох уу? Сүүлийн үед шар тостой кофе уух тренд гарчихлаа. Энэ талаар тэрбээр “Би анагаахын салбарын хүн биш. Амтлагаа талаас нь өөрийн бодлоо хуваалцъя. 
Миний бодлоор шар тос, кофе хоёр хоорондоо зохицохгүй бүтээгдэхүүн гэж боддог. Уг нь гадны улс орнуудад аль нэгэн шинэ бүтээгдэхүүнийг нэмэлтээр хэрэглэхдээ маш сайн судалдаг. Ард нь эрдэмтэн судлаачдын баг ажилладаг. Манай улсын хувьд сайн гэж яригдангуут л хуйларч хэрэглэдэг тал бий”. Сайн үрийн кофе худалдаж авахдаа бид юунд анхаарах вэ? 1.Сүү, талх авдаг шиг няхуур ханд Бид талх, сүү авахдаа он, сар, өдрийг нь харж, шинэхэн эсэхийг нь нягталдаг шүү дээ. Кофе авахдаа ч гэсэн хэзээний үрийн ургац вэ, хэдийгээр савлагдсан эсэхийг нь шошгийг уншиж, худалдагчаас асууж лавлаарай. Хуурч, хэрэглэхэд бэлэн болсон кофе 21 хоногоос хойш үнэр, амт, чанараа бага багаар алдаж эхэлдэг. Хэдий хурдан мууддаг төрлийн бүтээгдэхүүн биш ч гэлээ үүнийг анхаарч үзэх ёстой. 2.Хамгийн сайхан амт нь хуурснаас хойш ердөө 21-хэн хоног л хадгалагддаг Импортын кофе маш урт шат дамжлага туулж, нэлээд олон сарын дараа бидний гар дээр ирдэг. Кофены үрийг нь хурааж, хуурч болгож, тээвэрлэж дэлгүүрийн лангуунд иртлээ урт хугацааг туулдаг юм. Иймээс шинээрээ байгаа чанартай кофе уухыг эрхэмлэдэг бол дотооддоо шинэ ургацын үрийг нь хуурсан бүтээгдэхүүн хэрэглэх нь тохиромжтой. 3. Хаанахын кофе хамгийн амттай вэ? Кофены савлагаан дээрх тайлбар хэсэгтэй танилцаж байгаад худалдан авалтаа хийхдээ л энэхүү мэдээллийг авчихаж болдог Сайн чанарын кофе ууя гэвэл үр ургасан өндөрлөгийг нь харах хэрэгтэй. 800 метрээс доош ургавал робуста буюу муу чанарын үр гэгддэг. Харин мянга болон түүнээс дээш өндөрт ургасан үрийг сайн чанарын үр буюу арабика гэдэг. Хоёр мянган метрээс дээш болоод ирэхээр дээд зэрэглэлийн онцгой сортын үр болдог. Яагаад өндөрлөгт ургасан нь өндөр үнэтэй байдаг вэ гэвэл хүний хөдөлмөр шингэснээс гадна ийм газраас бага бөгөөд амт чанартай ургац гардаг юм. Жишээлбэл Андын нурууны галт уулын хөрсөнд ургасан кофе илүү амттай, сайн чанартай. Өндөрлөг газар олноор нь тариалах боломжгүй учраас цөөнөөр тариалдаг онцлогтой. Тэгэхээр олон дахин ашиглаагүй, өөрөө өөрийгөө сэргээх боломжоор нь хангаж байгаа учраас хөрс нь тариалалт болгондоо шинэ байдаг гэсэн үг. 4. Найруулдаг кофег юугаар хийдэг вэ? Найруулдаг кофег нам дор ургасан робуста үрээр хийдэг. Уг кофены найрлага дахь кафейний хэмжээ хоёр дахин их байдаг нь тийм ч таатай биш. Харин сүүлийн үед үйлдвэрлэгчид найрлагандаа арабика үр ашигладаг болсон нь сайн хэрэг . 5. Cup note-ийг мэдэх үү? Энэ бол тухайн кофеноос амтагдах амтыг нэг бүрчлэн бичсэн нэг ёсны танилцуулга юм. Амтагдах амтаа хараад сонгож болно гэсэн үг. Нимбэг, шоколад, зөгийн балны амтыг нэг дор амталмаар байвал энэ тэмдэглэгээ танд тусална. Эх дэлхийдээ ээлтэй сонголт буюу кофены цаасан савлагаа Одоогоор Монголд кофе хуурч, савладаг 6-7 газар бий. Тэднээс ганцхан газар зориулалтын цаасан уут хэрэглэдэг нь “The culture coffee company” -ийнхан аж. Энэ талаараа тус компанийн захирал Б.Пүрэв-Очир ийнхүү ярилаа. Кофены шошгон дээр QR тэмдэглэгээтэй. Гар утсаараа уншуулж бидний бэлтгэсэн хөгжийг цахимаар сонсохыг санал болгож байгаа. Хамгийн чухал нь бидний зүгээс савласан кофендоо зориулалтын цаасан уут хэрэглэж байна. Шатаахад хорт утаа ялгаруулахгүй, газрын хөрсөнд бохирдол үүсгэлгүйгээр шингэнэ. Харин давхар баглаа буюу доторх савлагаа нь мөн адил байгальд сөрөг нөлөөгүй, хоргүй задардаг эко паластик уут ашигладаг гээд эерэг талтай. Үйлдвэрлэгчид бид сав баглаандаа анхаарах болсон. Энэ нь эргээд тогтвортой хөгжлийг эрэлхийлж байгаа нэг арга хэлбэр юм даа” гэв. Та ч бас хэрэглэж байгаа кофегоороо дамжуулан эх дэлхийдээ ээлтэй сонголт хийгээрэй.
“Иргэн баян бол улс баян” гэдэг. Энэ нь иргэн бүр эрх, үүргээ ухамсарлан, өөрийн амьдрал ахуйд эзэн болж чадвал улс орны хөгжил өөдрөг сайн байхыг өгүүлж буй хэрэг билээ. Мөнгө бол бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний төлбөрт төлж болох санхүүгийн хэрэгсэл. Мөнгө нь өөрийнхөө өртгөөр бусад барааны өртгийг илэрхийлж байдаг онцгой таваар. Өөрөөр хэлбэл, мөнгө нь ямар ч таваараар солигдож чадах хөрвөх чадвар сайтай арилжаа, гүйлгээний хэрэгсэл юм. Мөнгө бол амьдралын зорилго биш, харин зорилгод хүрэх хэрэгсэл юм. Мөнгийг байгаагаар нь хэрэглэдэггүй, харин та түүнийг ашиглан хэрэгцээтэй зүйлээ худалдаж авдаг. Энэ нь нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн үнэ цэнэтэй зүйлийг өөр нэг үнэ цэнэтэй зүйлээр солих боломжийг олгоно. Мөнгө нь зөөвөрлөхөд хялбар, тогтмол үнэ цэнэтэй, дахин ашиглах боломжтой, мөнгөн тэмдэгтийг хэдэн онд гүйлгээнд гаргаснаас үл хамааран ижил худалдан авах чадвартай, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн байх ёстой. Мөнгийг хүн өөрийн хичээл зүтгэл, уйгагүй хөдөлмөр, бүтээлч ажлын үр дүнд цалин хөлс, шагнал, төлбөр хэлбэрээр олохоос гадна хөрөнгө оруулалтаас ногдол ашиг, хүү хэлбэрээр олдог. Жишээ нь: Хадгаламжийн хүү, хувьцааны ногдол ашиг гэх мэт. Мөнгийг янз бүрийн зорилгоор хэрэглэж болно. Тухайлбал, мөнгийг бусдад зээлдүүлэх, бусдаас зээлэх, төлбөр тооцоо хийх, хувьцаа бонд гэх мэт үнэт цаас болон үл хөдлөх хөрөнгө худалдаж авах гэх зэрэг маш олон янзаар ашиглаж болно. Орлого, түүнийг бүрдүүлэх боломж нөөц Та аль болох зарцуулснаасаа илүүг олох эсвэл олсноосоо багыг зарцуулах хэрэгтэй. Ингэснээр хуримтлал үүсгэх боломжтой. Орлого нь бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж нийлүүлэх, үйлчилгээ үзүүлэх үйл ажиллагаанаас тухайн хугацаанд бий болсон мөнгөн хөрөнгө юм. Өөрөөр хэлбэл, хийж гүйцэтгэсэн ажлынхаа төлөө авч буй мөнгөний хэмжээ юм. Орлого нь биеийн болон оюуны хөдөлмөрийн үр дүнд бий болдог. Хувь хүн өөрт байгаа мөнгөө хадгалуулах эсвэл хөрөнгө оруулах шийдвэр гаргасны үр дүнд орлого олох боломж бүрддэг. МӨНГӨӨ ХЭРХЭН УДИРДАХ ВЭ? номоос хуулбарлав. 
Түрийвчинд тань мөнгө тогтохгүй байгаа бол та эдгээрийг хэрэгжүүлээд үзээрэй Түрийвчинд хүний зураг байлгах хэрэггүй – Учир нь ямар нэгэн зураг байх нь хэн нэгэнтэй заавал мөнгөө хуваалцаж,, эргээд чамайг боддоггүй хүмүүст мөнгөө алдах магадлалтай гэсэн утгыг илэрхийлдэг байна. Түрийвчинд зарааны үс байх ямар вэ? Мөн мөнгөөр өмд цамц хийвэл мөнгө дууддаг гэсэн. Энэ үнэн үү? -Зарааны үс байж болно. Учир нь зарааны үс хулгайгаас сайн хамгаалдаг байна. Зарааны үсийг хэтэвчиндээ хийх нь Орос Фэнг Шүй, Орос арга юм. Харин өмд цамцны хувьд Японы нэгэн үлгэрийн номон дээр хэтэвчиндээ хийсэн болгон нь үрждэг шидэт түрийвчний тухай үлгэрээс сэдэвлэж гаргасан хүмүүсийн яриа юм. Ямар түрийвч хамгийн сайн бэ? – Дуураймал биш, жинхэнэ арьсан түрийвч л хамгийн сайн түрийвч юм. Та бүхэн болж өгвөл олон тасалгаатай, олон нуглардаг хэтэвч битгий аваарай.
Хэтэвч нь нэгэн төрлийн мөнгөний урсгалыг өөртөө чиглүүлж өгөх Инь энерги буюу усны энергийг өөртөө шингээж байдаг болохоор олон тасалгаанд энерги төөрөлдөж чухам аль эд баялагийн саванд мөнгийг татаж өгөх баримжаа нь алдагдаж төөрнө гэж үздэг байна Тиймээс цөөхөн тасалгаатай, эмх цэгцтэй, онгойлгоход хялбар, олон нуглардагүй түрийвч сонгоорой. – Хэн нэгний хуучин түрийвч хэрэглэж болохгүй. Учир нь таны орлого таных биш юм шиг байдал үүсэх болно. – Түрийвчэндээ хичнээн хайртай байсан ч гэсэн ойр дотны хүмүүс болон хүмүүсийн зураг хийж болохгүй. Учир нь тэдгээр хүмүүст та тусалж байгаа мэт цаад утгарааа харилцаагаа хөндийрүүлж, үл ойлголцож үүснэ. Мэдээж мөнгө санхүүтэй холбоотой шүү дээ. Маш сайн чанарын өөрийн гэсэн мөнгөр хэтэвч өөртөө худалдаж авах нь бат бөх санхүүгийн эх үүсвэртэй болж, олсон мөнгө чинь юм болно. Тиймээс манайхаан өөрийн дуртай, өөртөө таалагдсан хамгийн сайн түрийвч олж авах нь хамгийн түрүүнд хийх ёстой чухал зүйл чинь шүү. Өөрөө л хэрэглэх юм чинь хичнээн үнэтэй брэндийнх байсан ч гэсэн мөнгө битгий татаарай Хуучин түрийвчээ яагаад хаяж болохгүй вэ? – Түрийвч Мөнгө улаан өнгө болон байгалийн гаралтай материалд дуртай байдаг. Иймд та арьсан, улаан түрийвчийг сонгоорой. Түрийвчээ хоосон байлгаж огт болохгүй. Ядаж хэдхэн төгрөг үлдээж хэвших хэрэгтэй. Банкны баримт, НӨАТ-ийн баримт зэргээ мөнгөтэйгээ хамт хадгалж болохгүй. Түрийвчнийхээ тусгай хэсэг эсвэл цүнхнийхээ халаасанд хийж байгаарай. 
Түрийвчиндээ бохир төлбөрийн баримт, урагдсан цаас хийж болохгүй. Хуучирсан түрийвчээ хаяхын оронд хадгалаарай. Энэ нь их хэмжээний аз авчрахаас гадна, орлогын үүдийг нээдэг. Мөнгөнийхөө толгойг зөв харуулж хийх хэрэгтэй. Та болж өгвөл түрийвчиндээ мөнгөнөөс өөр зүйл хадгалах гэсний хэрэггүй. Түрийвчин дэх мөнгөө бусдад харуулах нь эд баялагаа алдах үндэс болдог.- Гудамж талбай болон сургууль Гудамжинд явж байхад замд тань мөнгө таарвал шууд аваарай. Энэ нь 10 төгрөг, 20 төгрөг байна уу? огт хамаагүй бөгөөд шууд л авах хэрэгтэй. Учир нь хөл доор байгаа мөнгийг орхиж явснаар мөнгөний заяа гомддог аж. Замын уулзвар дээр тогтсон мөнгөнд хүрч болохгүй хэмээдэг. Энэхүү мөнгийг авснаар эрүүл мэндээр хохирч, илүү их мөнгө зарлагадах хэрэг гардаг байна. Зөөгчид цайны мөнгө гар таталгүй өгч байгаарай. Учир нь таны өгсөн мөнгө эргээд гурав дахин үржигдэж ирэх болно.- Гэртээ Хоолны ширээ нь идээ будаа тавьдаг, нэг ёсондоо хүндэтгэлийн бэлэг тэмдэг билээ. Харин үүн дээр суухыг хориглодог бөгөөд өрөнд орно хэмээн үздэг байна.Та гэртээ их хэмжээний мөнгөтэй ирвэл хэдхэн төгрөг авч, хоолны ширээний бүтээлгэн доор хийгээрэй. Ингэснээр мөнгө арвижихийн бэлэгдэл хэмээдэг аж. Мөнгөтэй түрийвчээ хоолны ширээ болон орон дээр тавьж болохгүй.
Таны гэрт нэг шүүр байх ёстойг анхаараарай. Эс бөгөөс гарлагын үүд нээгддэг байна. Задгай мөнгийг энд тэнд тарааж, хаяж болохгүй. Үүний оронд мөнгөний гахайнд цуглуулж, түрүүвчиндээ хадгалах хэрэгтэй. Гэртээ хадгалж байгаа мөнгөө тогтмол тоолж, дутсан, өссөн эсэхийг шалгаж байгаарай. Та мөнгө цуглуулж эхлэхээсээ өмнө юунд хэрэглэх гэж байгаа зорилгоо тодорхойлох ёстой. Мөн бороотой өдөр мөнгө хурааж эхлэхэд тохиромжгүй байдаг. Аалз нь их мөнгө, баялагийн бэлэг тэмдэг билээ. Та хаа нэгтээ аалз харвал алахын оронд явах замыг нь чөлөөлж өгөөрэй. Гэртээ шүгэлдэх нь гарлагын үүд хаалгыг нээж, орлогын үүдийг хаадаг байна.Бусдаас талх болон давс гуйж болохгүй. Энэ нь гэрээс тань хамаг баялаг, эд хөрөнгийг тань үлдэн хөөх аюултай. Нар жаргасны дараа хогоо гаргаж асгах нь хөрөнгө мөнгөө гаргаж байгаагаас өөрцгүй хэрэг юм. Мөнгөтэй цүнхээ газар тавьж болохгүй. Энэ нь мөнгөний заяаг хариулдаг гэж үздэг байна. Хутгаа талханд зоолттой орхих нь өрөнд оруулдаг. Үр тариаг гаргаж хаяснаар санхүүгийн асуудалтай тулгарч мэднэ. Цонхоороо хог битгий хаяарай. Энэ нь хамаг мөнгөө гаргаж хаяж байгаагаас өөрцгүй хэрэг юм. Аквариум нь мөнгө дууддаг байна. Гэхдээ аквариумын ус үргэлж цэвэрхэн байх ёстой.
– Нийтлэг зүйлс мөнгө гуйж суугаа хүнд хандив өгөхдөө нүд рүү нь харж болохгүй. Цамц, өмд болон куртикний тань халаас урагдсан бол заавал оёорой. Үнэтэй эдлэл зүүснээр мөнгө орж ирдэг. Үсээ өөрөө тайрч болохгүй. Ингэснээр өөрөө мөнгөний эх үүсвэрээ тасалж хаяж байгаагаас өөрцгүй хэрэг юм. Зүүн алга загтнавал мөнгө орж ирнэ, баруун алга загтнавал мөнгө үрэгдэнэ гэж үздэг. Цагдаа эсвэл гал сөнөөгчтэй таарвал мөнгө үрэгдэнэ, жирэмсэн эмэгтэйтэй таарвал мөнгө үржихийн бэлэг тэмдэг болдог. Өөрөөсөө илүү мөнгөтэй хүмүүст атаархах хэрэггүй.
тоснуудын тухай танилцуулах болно. Бид танд 4 ангилал, ангилал тус бүрдээ 4 өөр төрлийн тоснуудыг санал болгож байна. Гэвч эдгээр тоснууд кремийг орлож чадахгүй гэдгийг анхаараарай – эдгээр тоснуудыг зөвхөн арьсандаа түрхэж хэрэглэх боломжтой. Арган тос нь витамин Е болон эфирийн тосны хүчлээр баялаг. Акай тос нь найрлагандаа антиоксидант агуулдаг бөгөөд энэ нь арьсыг гэмтээдэг чөлөөт радикалууд болон эсийн исэлдлээс хамгаална. Маалингын үрийн тосны хувьд арьсыг зөөлрүүлэхээс гадна найрлагандаа эфирийн тосны хүчлийг агуулдаг. Чацарганы тосонд омега 3, 6, 7 болон 9 гэсэн тосон хүчил байдаг – арьсанд маш сайн нөлөөтэй. Оливын тос нь найрлагандаа витамин А болон Е амин дэм агуулдаг тул арьсыг сэргээж, нөхөн төлжүүлнэ. Кокосын тосны хувьд арьсыг бактерийн халдвар авахаас сэргийлнэ. Бразил самрын тос найрлагандаа их хэмжээний селен
гэх эрдэс бодис агуулдаг – арьсанд хэрэгтэй антиоксидант. Авокадоны тос нь витамин, тосон хүчил болон антиоксидант, витамин Е амин дэмээр баялаг. Цайны модны тос нь үрэвслийн эсрэг үйлчилгээтэй тул батгыг арилгахад тусална. Нохойн хошууны үрийн тосны хувьд тослог хүчил болон витамин А амин
дэмээр баялаг тул сорвийг бүдэгрүүлнэ. Усан үзмийн үрийн тос нь тослог арьстай хүмүүст маш их хэрэгтэй бөгөөд илүүдэл тосыг арилгана, мөн витамин C амин дэмээр баялаг. Гааны тос нь улайлтаас сэргийлээд зогсохгүй, үрэвслийн эсрэг найдвартай хамгаалалт болдог. Алтан товч цэцгийн тос нь үрэвслийн эсрэг
үйлчилгээтэй учир арьсыг зөөлрүүлж, халдвараас сэргийлнэ. Үхрийн нүдний тос тослог хүчлээр баялаг бөгөөд үрэвслийн эсрэг найдвартай хамгаалалт болно. Яргуйн тосыг толбот үлд өвчний үед хэрэглэвэл тохиромжтой. Луувангийн үрийн тос нь витамин А амин дэм, бета-каротинаар баялаг тул арьсан дахь
эсүүдийг хэвийн болгодог элементүүдийг зөөлрүүлэх үйлчилгээтэй. Одоо та 16 төрлийн тосны арьсанд үзүүлэх нөлөөг мэдэж авсан тул өөрийнхөө арьсанд аль нь хэрэгтэй байгаагаас хамаарч, сонгож хэрэглээрэй. Таныг дээрх тоснуудаас
харшилдаггүй гэдэгт итгэлтэй байна. Мөн та арьсаа үргэлж чийгшүүлж байхаа бүү мартаара
350 орчим төсөл хөтөлбөрийн үр дүнг сонсоно. 43 гэрчийг дуудна. Нэмж дуудаж болзошгүй. Эдийн Засгийн Хөгжлийн Сайд асан Н.Батбаяр, Барилга Хот Байгуулалтын Яамны ТНБДарга асан Р.Эрдэнэбүрэн, “Молор констракшн” ХХК-ий хувьцаа эзэмшигч Содномзундуйн Эрдэнэ, Үйлдвэр, Хөдөө Аж Ахуйн Сайд асан Х.Баттулга, 
Ерөнхий Сайд асан Н.Алтанхуяг, Шинэ төмөр зам төслийн хүрээнд Б.Батзаяа, А.Гансүх, ТӨХ-ий дарга асан Д.Цогтбаатар, “Түмэн хишигтэн” ХХК-ий хувьцаа эзэмшигч Х.Баттулгын Намуун, Номин, Хүлэгт нар дуудагдана” хэмээсэн юм. Тэгвэл үүнтэй холбогдуулан Баттулгын Намуун мэдэгдэл хийжээ. Тэрээр мэдэгдэлдээ: “Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн ,Улсын төсөвт суусан Засгийн газрын төсөл хөтөлбөр багцын тухай семинарт УИХ –н гишүүн Б.Энхбаярын мэдээллийг сонслоо. 
Дээрх мэдээллийг сонссон Х. Баттулгын гэр бүл үр хүүхэд бидний зүгээс дараах мэдэгдлийг гаргах нь зүйтэй гэж үзлээ.Бидний гэр бүл, үр хүүхэд болон хамаарал бүхий компани нь Хөгжлийн банкны санхүүжилт бүхий Засгийн Газрын төсөл хөтөлбөртэй ямар ч 
холбогдолгүй бөгөөд төслийн зээлийг аваагүй болохыг дахин мэдэгдэж байна. Энэ нөхцөл байдалтай холбоотойгоор олон нийтэд худал мэдээлэл түгээж, бидний нэр хүндэд халдсан тохиолдолд Монгол Улсын шүүхэд хандан нэр төрөө сэргээлгэх болно ” гэсэн байна. 
Зүүдний тухай сонирхолтой 10 баримт Зүүдлэж үзээгүй хүн гэж байхгүй. Хүний тархины хамгийн нууцлаг хэрнээ хамгийн гайхалтай процессын нэг зүүдний талаарх 10 сонирхолтой баримтыг толилуулъя. 1. Хараагүй хүн зүүдэндээ хардаг. Хэдийгээр орчлонг харах хувьгүй төрсөн ч хараагүй хүн ч зүүдэндээ харж зүүдэлдэг. Түүчлэн тэд зүүдэндээ сонсох, үнэрлэх, хүрэлцэх гэх бүх мэдрэмжийг тэнцүү мэдэрдэг байна. Харин хараатай хүмүүсийн хувьд энэ нь маш хүчтэй зүүдлэсэн үед л мэдрэгддэг гэнэ. 2. Бид бүх зүүднийхээ 90 хувийг мартчихдаг. Бид зүүдэлж сэрээд 5 минутын дотор зүүднийхээ 50 хувийг, 10 минут өнгөрөхөд 90 хувийг нь мартдаг байна. Дэлхийн алдарт аймшгийн зохиол болох “Frankenstein”-ны зохиолч Mary Shelley энэхүү зохиолоо зүүдэлсэн гэдэг. Тэрээр өөрийн зүүдийг сэрэнгүүтээ цаасан дээр буулгаснаар алдарт зохиол төржээ.Тийм болохоор та ч зүүдэлж сэрсэн даруйдаа өөрийн зүүдээ нэг цаасан дээр буулгаад үзээрэй. 3. Бүх хүн зүүдэлдэг Хөгшин залуу гэлтгүй амьд хүн бүр зүүдэлдэг. Хүүхдүүд бүх унтлагынхаа цагийн 50%, насанд хүрэгсэд 20%, ахимаг насныхан 15 % -ийг зүүдэлж өнгөрүүлдэг байна. 
4. Зүүд хүний сэтгэл санаанд нөлөөлхүйц хүчтэй байдаг. Хүний зүүрмэглэх үедээ зүүдэлсэн зүүд маш бодитой байдаг бөгөөд энэхүү зүүднийхээ нөлөөлөнд хүчтэй орсон байдаг учраас сэрсэн ч энэ зүүд удаан хугацаанд мартагддаггүй гэнэ. Энэ мэтчилэн хэдэн өдөр дарааллан зүүдлэх үед хүн хий юм харж, сэтгэл санааны хувьд өөрчлөлтөнд ордог байна. 5. Хүн зүүдэндээ зөвхөн өөрийн мэддэг зүйлээ л хардаг. Заримдаа бид зүүдэндээ огт танихгүй хүний царайг харах нь олонтой. Гэвч бид зүүдэндээ зөвхөн өөрийн харсан зүйлээ л зүүдэлдэг байна. Тийм болохоор тэрхүү танихгүй царайг бид хаа нэгтээ гудамжинд, автобусанд харсан хүний төрх байдаг гэнэ. Түүнчлэн хэрэв хар дарсан зүүдэндээ хэн нэгэн үл таних хүний царай харсан бол тэр хүн бидний бага насандаа айж байсан хүний төрх байдаг байх юм.18. Орчлонгийн цэцэгс адилгүй байдаг шиг ижил зүүд гэж байдаггүй. Зүүдэлж буй хүнд тэмдэгтүүд ямар сэтгэгдэл төрүүлж байгаагаас үл хамааран тухайн зүүд нэг л тайлалтай байдаг. Хүртэхүй тэнцвэрт байдлаасаа хазайна. Хүмүүс материаллаг ертөнцөөс баяр баясал, уйтгар гунийг хүртэн авдаг атлаа оюун санааны ертөнцөөсөө хол хөндий байдаг нь харамсалтай. Гэтэл оюун санаа нь биетэйгээ хамт байдаг ч, ирээдүйд ямагт түрүүлэн хүрдэг. Иймээс бид дотоод мэдрэмжээ гадаад ертөнцтэйгээ адил хэмжээнд хөгжүүлэх ёстой. 
6. Зүүдлэх чадвараа хэрхэн хөгжүүлэх вэ? Тодорхой утга санааг хадгал, аль болох гадаад ертөнцөөс тусгаар, чөлөөт байхыг х ичээ. Хүн хүсвэл ухамсраасаа бүрэн ангид байж зүүдийг бодит мэт, болох үйл явдлын үнэн тайлбар мэтээр хүртэж чадна. Хүний дуу хоолойг, жишээ нь хамаатныхаа дууг сонсож зүүдэлж байгаа нь унтаж буй хүн хүртэхээр хүлээж авахаар дээд “би” хэлбэржиж байгаа юм. 7. Зүүд нь урьдчилан харах байдлаа хэрхэн алддаг вэ? Биеийн болон оюун санаа нь тодорхойгүй бөгөөд унтаж буй хүнийг түүний биологийн тогтолцоо алдагдаж байгааг сануулахгүй бол зүүд нь утгаа өгч чадахгүй. Зүүд бол обьектив буюу материаллаг зүйлд субьектив байдлаар ойлгуулахад ирж буй сайн мууг мэдрэх ухамсарыг өгч байгаа тэмдэгтүүд юм. Оюун санаа бол материаллаг мөн чанарын гадна талд үргэлжлэн оршдог, гэхдээ материаллаг чанартай ижил төстэй тал цөөнтэй.8. Хүнийг унтаж байхад, түүний бие ямар ч «хөдөлгөөнгүй» болдог. Энэ бол үнэхээр тийм. Бидний тархи нойрон дундах хөдөлгөөний үед өөрөө өөртөө муу юм хийхгүй юмсан гэхдээ биеийн идэвхитэй хөдөлгөөний төвүүдийн үйлдлийг таслахыг мэрийдэг байна. 
9. Зүүд зөнтэй хэмээн ярилцдаг. Гэсэн хэдий ч хүн болгоны зүүдэлсэн зүүд биелдэггүй. Хэрвээ ямар нэгэн сайхан зүүд зүүдэлвэл зүүд минь биелээсэй, онцгүй тавгүй зүүд зүүдэлвэл битгий биелээсэй хэмээн олон хүн боддог. 10. Харин зөн совинтой зүүд зүүдэлсэн алдартнуудын хувьд тэд үнэхээр азтай юм. Сэрүүн байхдаа шийдвэрлэж чадахгүй байсан асуудал, туурвих ёстой бүтээлийнхээ талаар мэдэхгүй байсан ч ер бусын хачирхалтай замаар тэдний зүүдэнд бүх асуудлыг шийдвэрлэх хариу орж ирсэн байна. Хамгийн гол нь энэхүү цаг мөчийг алдалгүй барьж авч олны сэтгэлд хүрсэн гайхалтай бүтээл, тоног төхөөрөмж бүтээсэн бүтээлчид, зохиолчдод талархахгүй байхын аргагүй. Зүүд хэзээ биелдэг вэ? Зүүдний биелэл 7 хоногоор Нямд зүүдэлвэл – Үдийн хоолны өмнө, эсвэл жилийн дараа биелнэ. Даваа – Хэрвээ энэ өдөр төрсөн бол биелнэ. Мягмар -Зүүд 7 жилийн дараа биелж болох юм. Лхагва – Зөн, дохио үзүүлж байна. Пүрэв – Биелэхгүй. Баасан – Урьдчилан хэлж байна. Бямба – Үргэлж биш боловч хааяа биелнэ. 
Эхнэр дөрвөн хүүхдийнхээ хамтаар амьдардаг тэрээр амьдрал дээрээ халамжит хань мундаг аав гэнэ. 
Үе үехэн эхнэртэйгээ болздог тэрээр өөрийн цахим хуудаснаа “СГЗ Шагдарсүрэнгийн Гүрбазар ахын Төрийн соёрхолын хүндэтгэлийн тоглолт. 17 цагт эхлэх тоглолтонд 16.30 ирээд суучихсан хөөpхөн үү” хэмээн үзэсгэлэнт эхнэрийнхээ зургийн хамт нийтэлжээ. 
Ингээд түүний хайр дүүрэн гэр бүлийн сүүлийн үеийн зургуудаас хүргэж байна. 
гэдгээc минь илүү миний ypaн бүтээлд өгcөн бoлoв yy гэж бoдoж байна. Эpгээд xapax нь ээ, cypгyyлиa төгccөнөөc xoйш ypын caндaa 9 цoмoгтoй бoлчиxсон байна. Арав дaxь бие дaacaн тoглoлтoo түмэн oлoндoo өpгөн бapьcaн бaйнa. Мэдээж эpгэцүүлж, цэгнэж үзэлгүй яaxaв. oлoн л юм бoдoгдoж бaйнa. Үнэндээ ийм xүндтэй шaгнaл aвнa гэж төcөөлж байгаагүй. Яaxaв, xaa нэгтээ aвax 
ёcтoй xүний нэг нь шүү чи гэx үгийг coнcoж бaйcaн ч aч xoлбoгдoл өгч, бvp нэг чиглэж coниpxoж бaйcaн yдaa байхгүй. Анx coнcooд иx тийм coнин мэдpэмж төpcөн. Ямap? 7-6 нд гэpтээ гaнцaapaa бaйж бaйтaл ЕТГ-с зaлгaж бaйнa. Тa дyyчин Бoлдбaaтap мөн үү, бaяp xүpгэе. 
Тa МУГЖ бoлж бaйнa. 8-ны өдөp Төpийн opдoнд гapдyyлнa шүү гэcэн. yтcaa тaвьчиxaaд xэcэг мaнapч cyycaн. xүн чинь иx coнин бaйдaг юм билээ. Гaнцaapaa xэcэг бoдoж cyyж бaйcнaa oйp дoтнынxoo нaйз нөxдөдөө л дyyлгaxыг xүcдэг юм билээ. yтcaa бapьж aвaaд yтacны дyгaapyyдaa гapгaж иpж xapax гэxээp бүx нaйз нapын мaaнь дyгaap тoлгoйнд opж иpээд яpьж бoлдoггүй. Нэг иймэpxүү coнин бaйдaлд opж бaйгaaгaa мэдэpcэн. Тaнaй үеийнxнээc xэдэн xүн энэ шaгнaлыг xүpтcэн бэ. Дөнгөж 20 гapyй нacтaй xүүxдүүдэд өгч бaйcaн нь тyxaйн үед бaгaгүй шүүмжлэл дaгyyлcaн. 
Гэxдээ нөгөө тaлaac entertainment еpтөнцөд oд бoлox, гapцaaгүй бүx хүмүүс тaньдaг xүн бoлox өөpөө иx тoм xөдөлмөp. Гэxдээ Л.Бoлдбaaтapт энэ шaгнaл тoмдлoo гэx шүүмжлэл гapcaнгүй. 
Тa cэтгүүлч гэp бүлтэй xүн. oлoн нийтийн cэтгэгдлийг aнxaapч coниpxcoн л бaйx? Болдбаатар: aнзaapaлгүй яaxaв Гaвьяaт цoл зүүчиxээд Төpийн opднooc гapч иpэxэд бvчиж aвcaн түмэн oлны бaяp xөөp нaдaд мэдpүүлcэн л дээ. Шaтaap бyyж бaйx зyypaa түмэн oлoнтoйгoo мэндэлчиxээд, бyyж oчиж дyнд нь opooд юy бoлcныг caйн мэдэxгүй бaйгaa юм. 2 xoнoг телевиз шиpтэж xэвтсэн. Сошиал орчинд жaaxaн тэнэcэн. ихэнх хүмүүс caйxaн xүлээж aвч бaйcaн. Гaнц xoёp xyвь нь apaй ч эpт бaйв yy гэx cэтгэгдлүүд бaйсан. Би бүгдийг нь xүлээж aвч бaйнa. 
oлoн түмний үнэлэмжин дyнд aмьдapч, aлгa тaшилтaap нь дaмжyyлж тэдний xaйp ивээлийг aмcaж явдaг дyyчин xүний xyвьд тэдний caнaл cэтгэгдэл нaдaд xaмгaac чyxaл . Тийм үү. Энд иpээд тa нap xaaнa aмьдapч бaйcaн юм бэ Болдбаатар:Мaлынxaa гэpийг aвaaд, айлын xaшaa xөлcлөөд л aмьдapдaг бaйcaн. Ээж мaaнь зax дээp 4 жил зoгcoж бaйж Соёл урлагийн их сургуулийг төгcгөcөн. Өмcөж зүүxээp дyтaaгaaгүй ээ. “xap нүдэн бүcгүй”-гээ дyyлчиxaaд л, xүмүүc aймaap xүлээж aвaaд л, тaньдaг бoлooд 
иpэxээp нь ээжийгээ иx бaяpлaж бaйгaa бoлoв yy гэж бoдcoн, биш ээ. 2007 oнд ээж мaaнь, чи дaндaa л aaвын тyxaй дyy дyyлaaд бaйx юм. Ээжийн тyxaй дyyлдaггүй гэж шoглocoн aяcaap нэг xэлж бaйнa. Би ч дoтpoo юy билээ гэж бoдooд өнгөpcөн. Тэгээд 2009 oнд Ц.Эpдэнэбaттaйгaa яpьж, ээжийн тyxaй дyy xийгээд өг гэcэн. 
Зaxиaлж, зopиyлж xийлгэcэн тэp дyyгaa 1-р capд бoлcoн тoглoлт дээpээ дyyлж өгcөн. Тэгээд л ээж мaaнь 3-9 нд өнгөpcөн дөө. cүүлд би aмьд xүнд дyyн xөшөө бocгoж бoлдoггүй юм бoлoв yy гэж дoтpoo нэг xэcэг эмзэглэcэн. Тoм дүү мaaнь яpинa. 
Гэxдээ эpгэн тoйpны, дoтнын xүмүүc нь л oйлгoнo yy гэxээc xэцүү л дээ. yг нь төpөлxийнx биш. Эмний бypyy xэpэглээнээc л бoлcoн гэx юм билээ. Тэp нэвтpүүлгийн дapaa oлoн xүн нaд pyy зaлгacaн. xoёp дүүг чинь эмчилж өгье гэж бaйcaн. Миний яг дooд тaлын дүү мaл дээp өccөн. xapин бaгa дүү мaaнь 29-р cypгyyлийг төгccөн. oдoo xoёyлaa гэp бүлтэй бoлcoн. Нэг нэг xүүxэдтэй. caйxaн л aмьдapч бaйгaa. 
болон бөөрний бусад өвчний эх үүсвэр болох аюултай. Үүнээс гадна эдгээр эмнүүд нь сувгийн некрозийн хурц хэлбэрийн өвчинд хүргэнэ. 6. Цусны өндөр даралт бууруулах эмүүд, жишээ нь «Каптоприл», «Лизиноприл», «Рамиприл». Үүнээс гадна
нөлөөтэй. Бөөрөө гэмтээхгүйн тулд ямар эм ууж болохгүйг та одоо мэддэг боллоо. Хэрвээ эмчийн бичиж өгсөн эмийн жорд дээрх нэрс байвал өөр эмээр орлуулж болох эсэхийг эмчээс асууж тодруул. Жинхэнэ мэргэжилтэн таны хүсэлтийг хүлээн авч бага
дутагдалд орох үед илрэх гол шинж тэмдгүүд: Шөрмөс татах Үе мөч мэдээ алдах Ядрах Сэтгэл түгших, сонирхол буурах бас депресс Ясны сийрэгжилт Булчин сульдах Цусны даралт ихсэх Астма тусах Зүрхний хэм алдагдах Магнигаар баялаг хоол хүнс Бид магнийг хоол хүнснээс авч болно, яг эрдэс бодис болон шим тэжээл авдаг шиг гэж ойлгож болох талтай. Түүнчлэн та дараах
нэр төрлийн хоол хүнсийг хэрэглэх хэрэгтэйг санаарай. Болгосон бууцай – 1 аяга = 157 мг магни Хар шоколад – 1 савлагаа = 95 мг магни Хатаасан хулууны үр – 1/8 аяга = 92 мг магни Бүйлсэн самар – 1 унц = 75 мг магни Авокадо – 1 ширхэг дундаж хэмжээтэй = 58 мг магни Хатаасан инжир – 1/2 аяга = 50 мг магни Тараг эсвэл кефир – 1 аяга = 46.5 мг магни Гадил – 1 ширхэг дундаж хэмжээтэй = 32 мг магни Эрсдэл Насанд хүрэгчдийн нэг өдөрт авах ёстой магнийн хэмжээ нь 310-420 мг байдаг. Хэрэв та хангалттай магни биедээ авч чадаж байгаа эсэхээ мэдэхийг хүсэж байвал цусны шинжилгээ өгөхөд л болно. Ингэснээр таныг хожим хойно гарч болох эрсдэлээс хамгаална. Магнийг хэтрүүлэн